زالو جانور عجیبی است که صدها سال است از آن به صورت زنده یا فرآورده برای درمان انواع بیماری ها استفاده می شود. پس از ظهور پزشکی مدرن ، استفاده از زالو به تدریج به فراموشی سپرده شد. اما جالب این جاست که پس از سال ها، باز هم استفاده از زالو در بسیاری از کشورهای دنیا و حتی در کشورهای پیشرفته رایج شده است ، چنانچه اکنون زالو را با عنوان جراح کوچولو (Micro Surgeon) می شناسند.
زالو جانور شگفت انگیزی است که به خاطر خواص درمانی متعدد و عجیبش، آن را در غرب جراح کوچولو (Micro Surgeon) نیز می نامند. زالو هنگام مکیدن خون، مواد متنوعی ترشح می کند که در بعضی از متون، تعداد این مواد تا 100 نوع هم گفته شده است. خواص این مواد به شرح زیر است:
خاصیت بیحسکنندگی
خاصیت گشادکنندگی عروق
خاصیت ضدانعقادی
خاصیت آنتی بیوتیکی
خاصیت ضدالتهابی و ضدلختهای
خواص درمانی زالو آن چنان زیاد است که کرسی زالو درمانی دانشگاه سن پترزبورگ (MAPS) توصیه میکند :
"ما معتقدیم هر پزشکی اعم از جراح، اونکولوژیست، ارتوپد، دندانپزشک، ژنیکولوژیست و ... باید توانایی های درمانی زالو را بشناسد و از آن استفاده کند. زالو توانایی درمان گروه متنوعی از بیماری ها نظیر زخم معده، کولیت، پروستاتیت، برونشیت، التهابات کبد و کیسه صفرا، گاستریت، هموروئید، بیماریهای پوستی، اسپاسم عضلانی، واریس، نازایی، آدنوم پروستات، ناباروری مردان، کاهش میل جنسی ،الکلیسم، ترک اعتیاد مواد مخدر را دارد."
بنابراین توصیه ما این است که پزشکان متخصص رشتههای مختلف، با پزشکانی که زالودرمانی انجام میدهند در ارتباط باشند و در مسیر درمان بیمارانشان با آنها مشاوره داشته و از مزایای زالو درمانی بهرهمند شوند.
از زالو هم به صورت زنده استفاده می شود و هم مواد موجود در بدن آن برای ساخت محصولات بهداشتی و درمانی به کار گرفته می شود. کاربردهای درمانی زالوی زنده بسیار زیاد است. در هریک از کشورهای جهان، بخشی از این کاربردهای درمانی زالو رایج شده است. به عنوان مثال، در کشور روسیه درمان با زالو بسیار رواج یافته است، به طوری که بیماری های مختلف از سردرد و بیماری قلبی و پوستی گرفته تا ضعف قوای جنسی را با زالو اندازی معالجه میکنند. در کشورهای اروپای غربی، زالودرمانی تا این حد رواج نیافته است، اما به نظر می رسد اقبال به زالودرمانی رو به افزایش است. برای مثال، پروفسور ایوالیو از دانشگاه مونپلیه فرانسه معتقد است هنوز تمامی اسرار و خواص مثبت پزشکی زالو کشف نشده است و دست کم ده اثر درمانی برای زالو قائل است.
برخی از کاربردهای درمانی و بهداشتی زالو ذیلا آمده است:
درمان ناباروری جنسی و افزایش قوای جنسی
درمان بعضی از بیماری های عفونی
درمان کیست و عفونت پستان ها
درمان غده های عفونی زیر پوست
درمان آسم
درمان زخم معده
درمان التهابات کبد و کیسه صفرا
درمان گاستریت
درمان همورویید
درمان اسپاسم عضلانی
درمان نازائی
درمان آدنوم پروستات
درمان بواسیر
درمان الکلیسم
کمک به ترک اعتیاد به مواد مخدر
بیش از دو هزار سال است که از زالو به شکل ابزار سوزن مانند - ابزاری که به بدن می چسبد و خون را میمکد - در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود. زالوها کرم های آبزی و یا گاهی خاکزی دارای عادات شکاری یا انگلی هستند و در آنها بادکش های بزرگ انتهایی به منظور حرکت و چسبیدن وجود دارد. بدن زالو در حال بی حرکت، دراز یا تخم مرغی شکل است و از تعدادی حلقه که بوسیله گرههای عصبی مشخص است، تشکیل میشود. دستگاه عضلانی زالو کامل، پرکار و قوی است. زالوها جانوران لاشهخوار، شکاری یا انگلی بوده و گروهی از آن ها دارای عادت خونخواری هستند. زالوهای خونخوار توسط بادکش به میزبان چسبیده، پوست آن را سوراخ می کنند. سپس یک آنزیم ضد انعقاد به نام هیدرودین آزاد کرده و از خون میزبان تغذیه میکنند. در یک وهله غذایی، زالو میتواند چندین برابر وزن خود خون بخورد. قسمت بیشتر آب خون دفع میشود ولی قسمت غلیظ و متراکم این غذای کامل، به صورت مایع غلیظی باقی میماند و به آهستگی ظرف چندین ماه هضم می شود.
زالو از ۲۵۰۰ سال قبل در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا مورد استفاده پزشکی بوده است. در قرن نوزدهم از این جانور کوچک برای درمان هر دردی از جمله سردرد، تب، زخمهای عفونی شده، دمل و آبسه، ورمها، هموروئید و غیره استفاده میشده است. در طب افواهی (عامیانه) مردم ایران نیز زالو درمانی همانند حجامت و فصد به عنوان یک روش درمان و پیشگیری پذیرفته شده و شناخته شده حضور داشته است و مردم شهری و روستایی ایران میدانستند که علاج بسیاری از عفونت ها، زخمها و کسالتهای بدن با زالو اندازی ممکن است.
شیخالرئیس ابنسینا باب مبسوطی پیرامون زالو دارد و چنین میگوید: "از زالوهایی که کرکریز و نرم دارند یا لاجوردی رنگ هستند پرهیز کنید زیرا دچار غشی، خونریزی، تب، سستی و قرحههای بدخیم خواهید شد. از زالویی استفاده شود که در آبهای خزهدار که محل زیست قورباغههاست نمو کرده و نه زالویی که در آبهای گلآلود سیاه بوده است. زالو بهتر از «حجامت»، خون تباه را از عمق بدن بیرون میکشد. زالو را ابتدا سرازیر نگهدارید تا استفراغ کند و محتویات شکمش بیرون آید. سپس اندکی خون بره به او بدهید. سپس مواد چسبنده و کثیف بدن او را با بوراکس پاک کنید (استفاده از مواد صابونی عطردار مضر است) و جایی را که میخواهید زالو بگذارید با دست مالش دهید تا سرخ شود. اگر جای زالو انداختن را با گل سرشور یا خون اندود کنند، زالو بهتر میچسبد. بهتر آن است که پس از جدا شدن زالو، محل گزش او را حجامت برنهید تا احیاناً اگر آزاری و عفونتی براثر نیش زالو عارض شده، از بین برود اگر پس از زالو اندازی خون بند نمیآید مازوج سوخته، نوره، خاکستر یا سوده نرم (یا پودر باقلا و زردچوبه) استعمال شود. زالو اندازی برای بیماریهای پوست از قبیل جوشها، دملها، لکههای سیاه و نقطههای سیاه و سپید و... مفید است."
در گذشته زالو در کوچه و بازار برای استفاده طبی به فروش میرسیده و تا حدود سیسال قبل، همه میدانستند که برای علاج زخم چرکین و دمل ، بهترین درمان زالو اندازی است یا برای پیشگیری از فساد دهان و لثه و داشتن دندانهای محکم باید بناگوش را زالو گذاشت. مخبرالسلطنه در کتاب خاطرات و خطرات، حکایتی جالب نقل میکند: «جهانگیرخان وزیر صنایع دچار قانقریا شد و دکتر تولوزان فرانسوی (پزشک مخصوص دربار) دستور به قطع پای ایشان داد. آشنایان جهانگیرخان با قطع پا مخالفت ورزیده و میرزاحسنخان جراحباشی محله را به عیادت جهانگیرخان آوردند. او پس از معاینه گفت به من یازده روز فرصت دهید تا این پا را معالجه کنم. میرزاحسن در سه نوبت زالوی زیادی به پای بیمار انداخت و پس از یازده روز از تولوزان فرانسوی دعوت کردند که پا را ملاحظه کند. تولوزان وقتی پا را دید، بهبود آن را تأیید کرد و از اینکه قبلاً به میرزاحسن ناسزا گفته بود معذرت خواهی کرد و دویست تومان به میرزاحسن داد». زالو اندازی جزو سنتهای درمانی پذیرفته شده بوده و به همان معروفیت و مقبولیت حجامت و فصد (رگزنی) بین تودههای مردم رواج داشته است. این حیوان کوچک و به ظاهر مشمئز کننده، طی سالیان دراز بیماریهای صعبالعلاجی را به راحتی درمان میکرد و بیماران را از صرف هزینههای گزاف، بریده شدن از اندامها، بد شکل شدن پوست، فلج شدن ناشی از سکته مغزی و غیره نجات میداد. تأیید این نظر را با پرسش از افراد ۴۰ سال به بالا میتوان درخواست کرد.
خواص عجیب زالو به قلم استاد آل اسحاق در این مقاله به صورت مختصر با خواص زالو آشنا می شوید با توجه به اهمیت زالو در طب قدیم و جدید بر آن شدیم تا این نوشته استاد آل اسحاق را هم برای شما عزیزان عرضه کنیم. امید ما بهره برداری هر چه بهتر از این مطالب است.
زالو و خواص عجیب آن زالو به عربی « عَلَق » و از نرمتنان آبزی است که در شالیزارها و مرداب زندگی میکند. جانورشناسان تا کنون 650 نوع زالو را شناسایی کردهاند که برخی از انواع زالو بسیار سمی و خطرناک هستند و بعضی از انواع زالوها مفید و آثار درمانی ارزندهای دارند که ما در این مقاله به آنها اشاره میکنیم.
خاصیت درمانی زالو در بزاق دهان او است که ماده ضد انعقاد خون به نام هیرودین است و موجب رقیق شدن خون و باز شدن گرفتگی رگها و در نتیجه افزایش خونرسانی به مغز و بدن میشود. به عقیده بعضی کارشناسان 100 نوع ماده ویژه با اثرات درمانی گوناگون توسط زالو در خون ترشح میشود و مورد توجه پزشکان و جراحان قرار گرفته است و در اروپا و آمریکا در موارد گرفتگی رگهای قلب، گرافتهای پوستی و زیبایی پوست و جراحی قلب و پیوند اعضا و تقویت سیستم دفاعی بدن از آن استفاده میشود. مجمع پژوهشگران طب گیاهی بوعلی سینا با آزمایشهای مکرر آثار درمانی زالو را تجربه کرده است.در قانون بوعلی سینا فصلی درباره زالو و علایم زالوهای سمی و زالوهای مفید آمده است. کشورهایی نظیر روسیه و انگلستان و آلمان از تولید و صادرات زالو درآمد هنگفت ارزی بدست میآورند. زالو از 2500 سال قبل در هند، یونان، روم، ایران و سپس در اروپا مورد استفاده پزشکی قرار گرفته است و در کشور روسیه بیماریهای مختلف (سردرد و امراض قلبی و پوستی و ضعف قوای جنسی) با زالو معالجه میشود. در مسکو و اکراین کرمهای آرایشی برای رفع چین و چروک صورت تولید شده که ماده مؤثر آن از بزاق دهان زالو گرفته شده است. پروفسور می یر، آلتون، اوخنر و هورنر معتقدند هرگونه کانون عفونی بدن را بوسیله زالو میتوان ریشهکن کرد. هر زالو 5 تا 15 میلی لیتر خون میمکد (10 برابر حجم بدن خود) در مدت 15 تا 60 دقیقه، پس از جدا شدن زالو خونریزی 2 تا 10 ساعت طول میکشد.
با انداختن دو عدد زالو پشت گوشها می توان امراض صعب العلاج مغز (CXS) پارکینسون، رعشه، (MS) و (VA) گرفتگی عروق مغز، آلزایمر و صرع را معالجه کرد. با زالو درمانی میتوان زخم معده، کولیت روده، پرستات، امراض ریوی، التهابات کبد، کیسه صفرا و بواسیر را معالجه کرد. با زالو درمانی میتوان ناباروری مردان (ضعف اسپرم- واریکوسل)، کاهش میل جنسی و ترک اعتیاد مواد مخدر را معالجه کرد. بوعلی سینا در قانون میفرماید: « از زالوهایی که کرکهای ریز و نرم دارند یا لاجوردی هستند یا یک خط قرمز در سراسر کمرشان هست پرهیز کنید زیرا دچار بیهوشی، خونریزی، تب، سستی و قرحههای بدخیم خواهید شد. از زالوهایی که در آبهای خزهدار که محل زیست قورباغهها است استفاده کنید. از زالوهایی که در آبهای گلآلود سیاه هستند استفاده نکنید.
زالو بهتر از حجامت خون فاسد را از عمق بدن بیرون میکشد. اول محل زالو را با آب گرم پاک کنید ( از صابونهای عطری استفاده نکنید). جایی را که میخواهید زالو بیندازید اول با دست مالش بدهید تا سرخ شود. اگر جای زالو را با گل سرشوی یا خون بمالند زالو بهتر میگیرد. بهتر آن است که پس از جدا شدن زالو محل گزش او را حجامت بدهند. اگر پس از جدا شدن زالو خون بند نیامد پودر مازوج سوخته، نوره یا خاکستر یا پودر نرم زردچوبه استعمال شود.» موارد استفاده از زالو در مجمع پژوهشگران طب گیاهی بوعلیسینا
1- دُمَلها و زخمهای چرکی و جوشهایی که در اثر عفونت خون یا در اثر ترشح هورمون جنسی در خون (در اوایل بلوغ) بر پوست چهره و بدن ظاهر میشود و آفتِ زیبایی دختران جوان است. زیر هر زخم یک عدد زالو بیندازد.
2- غدههای عفونی زیر پوست که درد دارد با انداختن یک زالو زیر غده و یا در ورم گلو از بیرون معالجه میشود.
3- برای گرفتگی رگهای قلب که موجب عوارض قلبی و تنگی نفس میشود و دکترها با عمل باز و هزینههای کلان بدون ضمانت عمل میکنند. با انداختن 4 عدد زالو بالای پستان چپ با ضمانت و هزینه کم رگها باز میشود و این مجمع صدها تجربه در این زمینه دارد.
4- عوارض سکته مغزی و نرسیدن خون به مغز به صورت فلج یکطرفه و رعشه و لرزش سر و دستها و ضعف مغز ظاهر میشود. با انداختن 2 عدد زالو به پشت گوش طرف مقابل آن طرفی که فلج شده، مویرگهای مغز باز و معالجه میشود. نکته مهم: در موارد سکته مغزی به دلیل اینکه سلولهای مغز بیشتر از غذا به اکسیژن نیاز دارند، از دست ندادن زمان خیلی مهم است، لذا قبل از هر اقدامی و در کمال خونسردی باید زالو تهیه کرد و پشت گوش بیمار انداخت. تجربه ما در مورد سکته های مغزی که بلافاصله زالو انداخته شده این است که بیمار پس از نیم ساعت به حالت عادی خود برمی گردد (دست و پا و دیگر اعضای بدن فرمانهای مغز را اجرا می کنند) و پس از ۵ ساعت قادر به سخن گفتن می باشد. اکنون که خطر تا حدود ۹۰٪ برطرف شده برای تحت نظر داشتن بیمار به بیمارستان مراجعه کنید. آیا می دانید ؟؟!!! آیا می دانید که در کشور ترکیه مثل بانک خون، بانک زالو هم وجود دارد. به امید اینکه روزی بیمارستانهای ما هم به بانک زالو مجهز شوند.
5- عوارض قند بر چشمها (مویرگهای چشم از خون غلیظ قندآلود پُر میشود و موجب کوری میگردد) با انداختن 2 عدد زالو به دو طرف چشمها خون مویرگهای چشم تخلیه و بینایی برمیگردد.
6- عوارض قند روی پاها که باعث سیاه شدن و گاه زخم شدن پاها میشود و جراحها پای مریض را از مچ قطع میکنند. با انداختن 4 عدد زالو به محل سیاه شده که هر ۱۵ روز تکرار شود، خون قندآلود تخلیه و رنگ پوست پا طبیعی میشود.
7- واریس و برجسته شدن و ورم کردن رگهای ساق پا که گاه با درد شدیدی همراه است. با انداختن 5 عدد زالو روی پاها و تکرار آن هر 20 روز واریس و درد شدید و ورم آن خوب میشود.
8- آرتروز مزمن و درد شدید زانو و آب زانو و ورم زانو و زیر زانو با انداختن 4 عدد زالو روی پاها تکرار هر ماه آن معالجه میشود.
9- سردرد و سینوزیت مزمن و عفونت سینوسها با انداختن 4 عدد زالو به شقیقهها، عفونت تخلیه و سردرد خوب میشود.
10- کیست و عفونت پستانها با انداختن 4 عدد زالو زیر هر پستان برطرف و معالجه میشود.
11- ورم لوزهها و عفونت آن و خنازیر (زخم خطرناک گلو) با انداختن 4 عدد زالو ازبیرون به لوزهها و زخم خنازیر معالجه میشود.
12- نقرس و درد شدید پاها با انداختن 4 عدد زالو بین انگشتان پا معالجه میشود.
13- باد سرخ (ورم بینی) و پوست سر با انداختن 4 عدد زالو به محل ورم کرده معالجه میشود.
14- واریکوسل و عوارض بیضهها و ضعف اسپرم مردان با انداختن 3 عدد زالو زیر بیضهها معالجه میشود.
15- گلمژه و عفونت چشم با انداختن یک عدد زالو به هر طرف چشم معالجه میشود.
چند نمونه از تجربههای مجمع در مورد زالودرمانی یک آقا و خانم آمریکایی به مجمع مراجعه کردند که 5 رگ از رگهای قلبشان گرفته بود، بالای پستان هر یک 4 عدد زالو انداختیم، فردا نیامدند، روز بعدش با خوشحالی مراجعه کردند که به متخصص مراجعه کردیم و همه رگهای قلب باز شده است. از خوشحالی یک بسته پول گذاشتند روی میز، گفتیم: پولی نیست، پرسیدند: پس چه کنیم؟ گفتیم: صلواتی است، معنی صلوات را نمیدانستند، گفتیم: هدیهای است برای جوانهایی که شما آمریکاییها کشتهاید. تکان خوردند. گفتیم: چرا در آمریکا معالجه نکردید که هم متخصصین بهتری دارد و شما هم فقیر نیستید. گفتند: به 2 دلیل، اولاً جراحان آمریکا ضمانت نمیکنند و شما ضمانت میکنید، ثانیاً هزینه عمل در آنجا چنان بالاست که درآمد ما توان پرداخت نداشت و حال متوجه شدیم که شما رایگان درمان می کنید.
نمونهای دیگر؛ آقای مقیمی 70 ساله به مجمع مراجعه کرد که از فرزندان امام رضا(ع) هستم و خود آقا مرا راهنمایی کرده است. قندش 600 و چشمهایش در اثر عوارض قند کور شده بود. پرسیدم: چرا به دکتر مراجعه نکردهاید؟ گفت: به بهترین متخصصین مراجعه کردم گفتند علاج ندارد و مویرگهای چشمت پُر از خونِ قندآلود است، با لیزر هم قابل علاج نیست و باید کوری را تحمل کنی. ما به دو طرف چشمها زالو انداختیم، دو روز بعد آمد و در حضور مریضها شروع به رقصیدن کرد که چشمهایم واشده و روزنامه خواست و مشغول مطالعه شد.
کاربرد زالو و زالو درمانی چیست؟
نام علمی : زالو
نام انگلیسی : Himudomedicindlis OR Medicalleech
نامها در زبانهای فارسی : علق ، زالو ، زلو ، دیوچه
بلفظ ترکی : سلوک
خصوصیات : معروفترین زالوها ، زالوی پزشکی
است که جزء گروه خونخواران است. طول این زالو 12 ـ 5 سانتیمتر است و گاهی
تا 25 سانتیمتر هم میرسد عرض آن حدود یک سانتیمتر است تصاویر شماره ( 8 و 7
)
رنگ زالوی پزشکی متنوع است و غالباً زیتونی سیاه یا قهوهای و یا حنایی مایل به سیاه است.
زالوی پزشکی از گونههای زالوی آروارهدار بی خرطوم است.
زالو توانایی بسیار زیادی در تولید بزاق دارد. به طوریکه وقتی به میزبان
میچسبد بزاق، مترشحه از زیر بدن زالو سرازیر میشود.بزاق حاوی یک ماده ضد
انعقاد است. به نام هیرودین Hirudin هیرودین توانایی زیادی در ممانعت از
انعقاد خون دارد. چند قطره بزاق دهان زالو قادر است مقدار زیادی خون را به
صورت مایع نگه دارد و مانع انعقاد آن شود.
مزاج زالو : سرد و خشک
وضع طبیعی : اکثر زالوها در آبهای شیرین ، کم عمق، مردابها و باتلاقها زیر صخرهها، قطعههای شناور و یا به صورت شیء در کف آب زندگی میکنند. از نور گریزانند. شب رو هستند و شب به شکار میروند.هر دو روش فوق بسیاری از ممالک از جمله آلمان و انگلستان و روسیه و فرانسه به وفور مورد استفاده می باشد و علاوه بر ارزش درمانی اشتغال زایی و ارز آوری نیز برای آنها به دنبال داشته است .
جانورشناسان تاکنون 650 نوع زالو را شناسایی کردهاند که 50 نوع آن از خوردن پستانداران تغذیه میکنند.مشاهده مردی که پای گانگرن شده وی (که در آستانه Amputation قرار داشت) توسط زالواندازی، نجاتیافته بود انگیزه تحقیق ما روی زالو و جایگاه درمانی زالو در طب آلوپاتی و آلترناتیو شد.
زالو جزو نرمتنان تکجنسی میباشد که 650گونه آن شناسایی شده و 50نوع آن از خون پستانداران تغذیه میکند. زالوی طبی Hirudo Medicinalis نام دارد و مشخصه آن نوارهای سبز زیتونی تا سبز لجنی در پشت آن است. زالوهای سیاهرنگ یا سرمهای رنگ و یا زالوی بسیار درشت (بزرگتر از 12 سانتیمتر) اغلب نامناسب و خطرناک میباشند.مراقبتهای پس از زالو اندازی، روش نگهداری و تکثیر زالو و دهها عنوان دیگر در مدلاین و کتب رفرانس leech therapy به چشم میخورد که جمعبندی آنها در این مقاله ممکن نبود
.جایگاه زالو در طب سنتی ایرانیان :
شیخالرئیس ابنسینا باب مبسوطی پیرامون زالو دارد و چنین میفرمایند :کرسی زالو درمانی سن پترزبورگ (MAPS) توصیه می کند: ما معتقدیم هر پزشکی اعم از جراح ارتوپد، دندانپزشک، ژینکولوژیست و... بایستی توانایی های درمانی زالو را بشناسد و استفاده کند. زالو توانایی درمان گروه متنوعی از بیماری ها را دارد نظیر: زخم معده، پروستاتیت، برونشیت، التهابات کبد و کیسه صفرا، گاستریت، هموروئید، اغلب بیماری های پوستی، اسپاسم عضلانی، واریس، نازائی، آدنوم پروستات، ناباروری مردان، کاهش میل جنسی (Impotnce)، الکلیسم، ترک اعتیاد (موادمخدر).
جایگاه زالو در طب سنتی ایرانیان:1- زالو معجزه گر علم پزشکی نویسنده سید صلاح الدین شارعی
2- قانون در طب کتاب اول، تالیف شیخ الرئیس ابوعلی سینا، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی (هژار)، انتشارات سربند تهران، 1364 3- Encyclopaedia Britannica, Volume 13, William Benton Publisher 1978