عطاری - طب سنتی - زالو درمانی - گیاهان دارویی - گیاه درمانی
به رسمی ترین سایت طب سنتی ایران خوش آمدیدعطاری - طب سنتی - زالو درمانی - گیاهان دارویی - گیاه درمانی
به رسمی ترین سایت طب سنتی ایران خوش آمدیدفصل دوم : بادرنجبویه officinalis melissa
فصل دوم : بادرنجبویه officinalis melissa
اسامى گوناگون بادرنجویه
عـراب هـمـانـنـد تـرنجبین آنرا معرب کرده و به آن بادرنجبویه مى گویند . مفرح
القلب لقبى است که دسته اى از تازیان به آن داده اند . فرنگیها به یک نوع آن ملیس
ملداوى و بـه نـوع دیـگـر ایـن گـیـاه مـلیس طبى مى گویند . در برخى از شهرهاى
ایران به نوع کوچک این گیاه که معمولا با غذا مى خورند ترنجان مى گویند. حشیشه
السفور، بادرنج بـویـه ، بـادرنـجـو، بـادرنـگ بـوى ، بـارن بـو، بارنگ بو، وارنگبه
بو، پلنگ مشک ، قـرنـفـل بـسـتـانـى ، حـبـق اتـرجـى ، اجـرق تـرنـجـانـى و وارنـگ
بو اسامى دیگر اسامى بادرنجبویه است .
بـادرنـجـبـویـه در زبان لاتین به officinalis melissa، در زبان انگلیسى به leaf _
balm و در زبانهاى فرانسه و آلمانى به melisseشهرت دارد .
جـویـه در زبـان دانـمـارکـى بـه melisse citron، در زبـان هلندى به bijenkruid، در
زبـان اسـتـونـى به meliss sidrum، در زبان فنلاندى به melissa sitruuuna، در زبـان
مـجـارسـتـان بـه mezfu، در زبـان ایـسـلنـدى بـه melissa sitronu، در زبـان
ایـتـالیـایى به melissa، در زبان نروژ به sitronmelisse ، در زبان لهستانى به
limonnaya melissa، در زبان اسپانیا به maior balasamita، در زبان سوئدى به meliss
citron، در زبان ترکى به melisa شهرت دارد .
مشخصات کلى بارنجبویه
یـا، مـعـطـر، بـه طـول 30 تـا 100 سـانـتـیـمـتـر کـه هـر سال بزرگتر مى شود .
ساقه آن چهار گوش و کرکدار است و در ابتدا انشعابات جزیى دارد ولى در مـنـطـقـه
گـلدار بـسـیـار مـنـشـعـب مـى شـود . بـرگـهـاى مـتـقـابـل ، بـیـضـوى یـا
مـثـلثـى بـه طـول 3 تـا 5 سـانـتـیـمـتـر داشـتـه کـه طـول آنـهـا بـیـن 8 /0 تا
5/1 سانتیمتر متغیر است . برگهاى این گیاه حاشیه دندانه دار داشـتـه و گـلهـایـى
سـفـیـد رنـگ دارد، قـسـمـت مورد استفاده آن برگهاى خشک شده آن است . بادرنجبویه در
ایران در اطراف تهران ، نواحى شمالى و شرقى ایران و آذربایجان مى روید. این گیاه
داراى طبیعتى گرم است .
َََََ
بـرداشـت بـادرنـجـبـویـه : گـلهـاى کـوچـک سـفـیـد یـا قـرمـز مـیـل به بنفش رنگ
این گیاه که در فاصله ماههاى خرداد تا تیر شروع به شکفتن مى کنند از تـیـر تـا
شـهـریـور چـیـده و بـرداشـت مـى شـونـد . دانـه هـاى بـادرنـجـبـویـه را در اول
بهار ابتدا در محفظه اى مى کارند و بعد از 2 ماه آنرا نشا مى کنند.
ترکیبات شیمیایى بادرنجبویه
از تجزیه شیمیایى بادرنجبویه با ملیس مواد زیر را به دست آورده اند .
1 - کامفر محرک مغز، مقوى و ضد عفونى کننده است .
2 - قندهاى مختلف ، مواد پکتینى ، تانن و یک ماده تلخ
3 - اسانس ملیس که خود شامل سیتران ، ستیرونل لال ، ژرانیول و لینالول مى باشد.
نسخه هاى شفابخش بادرنجبویه
1 - درمان سردرد با بادرنجبویه
دن روزانـه دو اسـتکان از آب جوشانده 15 گرم بادرنجبویه در یک لیتر آب که با کمى
عسل یا نبات شیرین شده باشد موجب تسکین سر درد مى گردد . همچنین استفاده از جوشانده
مـرکـب بـادرنـجـبـویـه و حـمـام دارویـى محلول مرکب آن در درمان سردرد بویژه
سردردهاى سوداوى بسیار مفید است .
نـده مـرکـب بـادرنجبویه (خوراکى ): جهت تهیه این جوشانده 15 گرم بادرنجبویه را با
10 گـرم سـفـایـج ، 10 گـرم اسـطـوخـودوس و 10 گـرم گـل گـاوزبـان مـخـلوط کـرده ،
جـوشـانـده و آب صـاف شـده آنـرا بـا 25 گرم ترنجبین حـل شـده در یـک لیـوان آب
مـخـلوط نـموده و بمدت دو هفته متوالى در دو وعده صبح و عصر میل کنید.
طـرز تـهـیـه مـحـلول مـرکـب بـادرنـجـبـویـه (اسـتـعـمـال خـارجـى ): 3 مـثـقـال
بـادرنـجـبـویـه را بـا 3 مـثـقـال گـل بـنـفـشـه ، 3 مثقال گل نیلوفر، 3 مثقال گل
بابونه و 3 مثقال میخک مخلوط کرده ، جوشانده و در حمام سر و پیشانى را با آب صاف
شده آن شستشو دهید.
2 - درمان اختلالات قاعدگى در زنان با بادرنجبویه
بـعـنـوان دارویـى مـفید جهت معالجه دل درد و عادت ماهانه دردناک در زنان مصرف مى
شود . جـهـت تـهـیـه ایـن دم کـرده 30 گـرم بـادرنـجبویه خشک را در یک لیتر آب جوش
دم کرده و روزانه 2 تا 4 عدد فنجان آنرا میل کنید. همچنین خانمها مى توانند از حمام
دارویى جوشانده 35 گـرم گـیـاه در یـک لیتر آب استفاده کنند . (بصورت نشستن در آب
جوشانده گیاه به مدت 10 الى 15 دقیقه )
َََ
3 - درمان بى خوابى و اختلالات عصبى با بادرنجبویه
دلیل داشتن کامفر در ترکیبات دارویى اش گیاهى مقوى قلب و اعصاب و محرک مغز بوده و
بـه جـهـت داشـتن خاصیت آرام بخشى در درمان بیشتر بیماریهاى عصبى و روانى مصرف آن
تـوصـیـه مـى شـود. از این گیاه به اشکال مختلف از جمله حمام دارویى ، جوشانده گیاه
، شربت و عرق جهت درمان امراض مذکور استفاده مى شود.
الف - حمام دارویى محلول مرکب بادرنجبویه
در حـمـام از آب جـوشـیـده 10 گـرم بادرنجبویه ، 10 گرم برگ گشنیز و 10 گرم مغز
ناخنک بر سر و بدن بمالید و اثر آن را در رفع بى خوابى در مزاجهاى گرم ببینید .
ب - عرق بادرنجبویه :
اسـتـفـاده از ایـن عـرق در مـوارد اختلالات هاضمه ، کم خونى (آنمى ضعف حافظه و
حساسیت زیـاد بـکـار مـى رود. عـرق بـادرنـجـبـویـه هـم بـصـورت اسـتـعـمـال
خـارجـى (کـمـپـرس و لوسـیـون ) هـم بـصـورت استعمال داخلى (خوراکى ) کاربرد دارد .
خـوراکـى عـرق بـادرنـجـبـویه : مصرف این عرق براى بزرگسالان و کودکان متفاوت مى
باشد . براى بزرگسالان روزانه دو وعده ، هر وعده یک قاشق چایخورى عرق را با کمى آب
مـعـمـولى ، شیر یا عسل مخلوط کرده و میل مى کنند و براى کودکان خوردن روزانه فقط
یک قاشق مرباخورى (15 قطره ) عرق با کمى قند در یک وعده کافى است .
پ - محلول خوراکى بادرنجبویه مرکب :
اسـتـفـاده از این محلول جهت درمان سردرد و بیماریهاى عصبى که به علت سردى و رطوبت
معده باشد توصیه و تجویز مى شود.
طرز تهیه محلول خوراکى بادرنجبویه مرکب
جـبـویـه خـشـک را بـا 2 مـثـقـال جـوز بـویـا یـا هـنـدى ، 2 مـثـقـال گـشـنـیـز
(تـخـم یـا بـرگ آن )، 4 مـثـقـال مـیـخـک و 2 مـثـقال دارچین مخلوط کرده در یک
لیتر سرکه یا آب مقطر ریخته بمدت یک هفته گذاشته ، سـپـس آن را صـاف نموده و در ظرف
شیشه اى کدر بریزید و هر بار یک قاشق چایخورى آن را میل کنید
َََ
طرز تهیه نوع دیگر محلول خوراکى بادرنجبویه مرکب
ا بـا 5 مـثـقـال پـوسـت لیـمـو تـرش و 2 مـثـقـال سـنـبل ختائى مخلوط کرده بمدت 12
روز در محل سایه اى در آب مقطر یا سرکه بخیسانید بـعـد از صـاف نـمـودن آنـهـا 10
مـثـقـال گـشـنـیـز، 2 مـثـقـال جـوز بـویا و 3 مثقال میخک را به آن اضافه کرده ،
بعد از دو شبانه روز گذاشتن مـجـددا صـاف کـرده و مـایـع را در ظـرف کـدر نگهدارى
نموده و هر بار کمى از آنرا بکار ببرید.
ت - شربت ساده و مرکب بادرنجبویه :
خوردن روزانه یک لیوان از محلول دو قاشق مرباخورى شربت ساده بادرنجبویه در 100 گـرم
آب ، عـلاوه بـر رفع بى خوابى به عنوان دارویى مقوى قلب و اعصاب مصرف آن به کلیه
افراد در همه سنین توصیه مى شود .
طرز تهیه شربت ساده بادرنجبویه
رم بادرنجبویه خشک را نیم کوب کرده و بمدت 12 ساعت در 600 گرم آب دم کرده ، سپس آن
را پـالانـده و آب صـاف شـده آنـرا بـا مـحلول آب و شکر ( 600 گرم آب و 400 گرم شکر
)، که قبلا تهیه نموده اید مخلوط کرده ، بقدرى حرارت دهید تا شربت نیمه غلیظى بدست
آید، شربت را صاف کرده و در بطرى بریزید .
طرز تهیه نوع دیگر شربت ساده بادرنجبویه
نـیـم لیـتـر عـصاره گیاه بادرنجبویه را گرفته و با یک کیلو شکر مخلوط کرده هر بار
کـمـى از آن را در یـک لیـوان آب حـل کـرده و مـیـل کـنـیـد . همچنین جهت اثر بخشى
بیشتر مى توانید از شربت مرکب بادرنجبویه بهره بگیرید.
طرز تهیه شربت مرکب بادرنجبویه
نـجـبـویـه را بـا 15 گـرم تـخـم کـاسـنـى ، 15 گـرم تخم فرنجمشک ، 15 گرم برگ
گـاوزبـان ، 15 گـرم ریـشه شیرین بیان ، 15 گرم ریشه بنفشه طبى ، 40 گرم پر
سـیـاوشـان ، 40 گـرم بسفایج و 40 گرم گیاه افتمون مخلوط کرده ، همگى را در مقدارى
گـلاب ، عـرق بـیـدمـشـک و آب بخیسانید، سپس 800 گرم شکر را نیز اضافه نموده به
قـدرى حـرارت دهـیـد تـا بـقـوام آیـد . از ایـن شـربـت هـر وعـده 35 گـرم میل شود.
4 - درمان گزیدگى حشرات با بادرنجبویه
استفاده از کمپرس جوشانده برگهاى بادرنجبویه تاءثیر زیادى در درمان گزیدگى و رفع
سوزش و درد ناشى از گزش حشرات بویژه زنبور دارد .
یـه : یـک مـشـت بـرگ بـادرنـجـبـویـه تـر و تـازه را بـکـوبـیـد و له کـنید سپس
آنرا به مـحـل گـزیـدگـى گـذاشـتـه و بـا پـارچـه نـخـى بـبـنـدیـد (بـمـدت حـداقـل
دو سـاعـت )، یـا مـى تـوانـیـد 25 گرم برگ خشک بادرنجبویه را در نیم لیتر آب
بـقـدرى حـرارت دهـیـد تـا پـخـتـه شـود سـپـس آن را صـاف نـمـوده و تـفـاله آنـرا
بـر محل گزیدگى ضماد کنید.
َََ
5 - درمان دل پیچش شکم و معده با بادرنجبویه
اسانس بادرنجبویه که در بازار تجارى با عنوان اسانس ملیس یا ملیسا شناخته مى شود
داروى مـفـیدى جهت درمان سنکوب و دل پیچش معده مى باشد . براى اینکار 10 تا 20 قطره
آنرا روى یک حبه قند بریزید و میل کنید.
6 - کم کردن فشار خون با بادرنجبویه
خـوردن روزانـه یـک اسـتـکـان از عـرق بـادرنـجـبـویـه یـا مـحـلول یـک تـا دو گـرم
اسـانس آن در یک لیوان آب براى افرادى که از فشار خون بالا رنج مى برند مفید و مؤ
ثر است .
- درمان کم خونى با بادرنجبویه
مصرف 20 تا 50 گرم از دم کرده گل و برگهاى بادرنجبویه در یک لیتر آب یا خوردن
روزانـه یـک قـاشـق مـربـاخـورى از مـخـلوط 20 گـرم پـودر گـل یـا بـرگ
بـادرنـجـبـویـه که با کمى عسل خمیر شده باشد به کلیه افراد کم خون بویژه دختران
جوان توصیه مى شود.
8 - درمان بیماریهاى تنفسى با بادرنجبویه
گل و برگ بادرنجبویه بعنوان دارویى مؤ ثر جهت درمان اکثر بیماریهاى دستگاه تنفسى از
جـمـله آسـم (تـنـگـى نـفس ) و نزله ها و برونشیت هاى مزمن کاربرد دارویى دارد .
همچنین چـکـانـدن هـر شب چند قطره روغن بادرنجبویه در بینى در برطرف نمودن گریپ و
خشکى بینى مفید و موثر است .
َََ
9 - خواص طبى و مصارف درمانى روغن بادرنجبویه
غـن بـادرنـجـبـویـه بـه مـحـل گـزیدگى موجب رفع سوزش و درد ناشى از گزش و نیش
حـشـرات و جـانـوران گـزنـده نـظـیـر مـار و عـقـرب مى گردد. مضمضه روغن بادرنجبویه
خـوراکـى جـهـت رفـع بـدبـویـى بـیـنـى و دهـان مـفـیـد اسـت . مـالیـدن آن بـه
مـفـاصـل مـوجـب تـسـکـیـن درد آنـهـا مـى شـود. مـالیـدن روغـن بـادرنـجـبـویـه
بـه دلیـل داشـتـن خـاصـیـت تحلیل برندگى سودا تاءثیر زیادى در درمان خارشهاى
سوداوى پـوسـت دارد و مـالیـدن و بـسـتـن آن بـه زیـر گـلو مـوجـب تحلیل ورم خنازیر
مى گردد .
طرز تهیه روغن بادرنجبویه
طرز تهیه روغن بادرنجبویه شبیه طرز تهیه روغن آویشن (صفحه 30 ) است .
10 - خواص دارویى اسانس بادرنجبویه
چـکـانـدن اسـانـس بادرنجبویه در بینى موجب رفع گریپ گردیده و در درمان بیماریهاى
مجارى تنفسى نظیر آسم ، سینوزیت و غیره بکار مى رود . مالیدن آن به سر و پیشانى و
چکاندن آن در بینى موجب تسکین سردرد بویژه سردردهاى عصبى مى گردد.
مشخصات کلى اسانس بادرنجبویه
بر گرفتن مواد دیگر نظیر تانن ، کامفر، قند و مواد رزینى و پکتیکى از 1/0 تا 25/0 و
گـاهـى تـا 75 /0 درصد اسانس تهیه مى کنند که ماده موثر این گیاه به حساب مى آید .
ایـن اسـانـس کـه بـه اسانس ملیس شهرت دارد مایعى است بیرنگ یا به رنگ زرد روشن و
داراى بـوى بـسـیار مطبوع شبیه بوى لیموست . این بو مخصوصا اگر اسانس از برگ گـیـاه
قـبـل از گـل دادن به دست آمده باشد محسوس تر است . این اسانس از نظر ترکیبات
شیمیایى مرکب از لیترونل لال ، ژراینول و لیتالول مى باشد .
11 - رفع بدبویى دهان با بادرنجبویه
بـادرنـجـبـویـه یـا جـویـدن بـرگها و گل تازه بادرنجبویه به طور مداوم در چند نوبت
مـتـوالى عـلاوه بـر رفـع بـدبـویـى دهـان مـوجب خوش بو شدن داخلى دهان نیز مى گردد
.هـمـچـنـین نوشیدن یک لیوان عرق بادرنجبویه یا لیوان آبى که چند قطره اسانس معطر
بـادرنجبویه در آن حل کرده باشند مفید و موثر است .مضمضه بادرنجبویه پخته در دهان
از فساد دندانها جلوگیرى مى کند.
َََ
12 - فرآورده هاى گیاهى و دارویى بادرنجبویه
فـرآورده هـاى گیاهى ، دارویى و غذایى این گیاه متعددند . انواع چاى ها، سالاد، دم
کرده ، تـنطور شیاف کپسول ، انواع روغنها، پماد، کرم ، لوسیون ، بخور، حمام دارویى
و ... از جمله این فرآورده ها هستند که در زیر به آنها اشاره مى کنیم .
الف - چاى روحیه بخش بادرنجبویه (ترکیبى )
چاى زیر، یک دم کرده تقویتى براى سلامتى و شادابى روح است .
ترکیبات
25 گرم بابونه خشک
50 گرم بهار نارنج
50 گرم گل گاوزبان
مقدارى آب
500 گرم برگ خشک سیسنبر
25 گرم برگ خشک بادرنجبویه
25 گرم گل اسطوخودوس خشک
روش تهیه چاى
گیاهان فوق را مخلوط کرده ، در یک شیشه دهانه گشاد و تیره رنگ نگهدارى کنید. هر بار
یـک تـا دو قـاشـق چـاى خورى از آن را در یک فنجان دم کردن چاى یا قورى کوچک ریخته
، روى آن یـک فـنـجان آب تازه جوش بریزید، 5 تا 10 دقیقه دم کرده ، سپس صاف کنید و
میل نمایید .
ب - چاى ساده بادرنجبویه
ترکیبات
10 گرم برگ بادرنجبویه خشک
1 فنجان آب جوش تازه
روش تهیه چاى ساده
بـرگ بـادرنـجبویه را درون قورى کوچک لعابى که قبلا با آب گرم ، درون آنرا گرم
سـاخته اید، بریزید و آب جوش را نیز به آن اضافه کرده و پس از گذشت 10 دقیقه ، آنرا
صاف کنید و میل نمایید .
پ - چاى کیسه اى بادرنجبویه
ترکیبات
15 گرم برگ خشک بادرنجبویه
3 گرم پوست خشک دارچین
5 گرم هل سبز خشک
روش تهیه چاى
کرده و درون یک شیشه دهانه گشاد تیره رنگ بریزید . هر بار یک قاشق چایخورى آنرا در
یـک پارچه چیت چهار گوش کوچک به ابعاد 10 * 10 سانتیمتر بریزید و با تکه اى نـخ ،
آن را بـه شـکـل بـقـچـه کـوچـک بـبـنـدیـد . بـعـد آنـرا داخـل یـک فـنـجـان آب
جـوش تـازه گـذاشـتـه و پـس از 5 دقـیـقـه دم کـشـیـدن ، آب آنـرا میل کنید.
َََ
ت - دم کرده ساده بادرنجبویه
ترکیبات
25 گرم برگ بادرنجبویه خشک یا 50 گرم برگ تازه بادرنجبویه ، 500 میلى لیتر آب جوش
روش تهیه دم کرده
بـرگ بـادرنـجبویه را درون قورى لعابى ریخته و آب جوش را روى آن بریزید و به مـدت
15 دقـیقه صبر کنید تا دم بکشد. از این دم کرده ، 3 بار در روز، هر بار یک فنجان
مـیـل کـنـیـد. ایـن دم کـرده دل بهم خوردگى هاى گوارشى و تشنجات عصبى را به خوبى
درمان مى کند.
ث - تنطور بادرنجبویه
مـصـرف روزانـه یـک قـاشـق چـایـخـورى از تـنـطـور بـادرنـجـبـویـه بـه صـورت حـل
شـده در یـک لیـوان آب گـرم بـر رفـع نـفـخ و ورم معده و روده ، موجب رفع اختلافات
عصبى از جمله اضطراب و افسردگى مى گردد.
ترکیبات
200 گرم برگ بادرنجبویه خشک یا 600 گرم برگ بادرنجبویه تازه
250 میلى لیتر الکل
750 میلى لیتر آب
روش تهیه تنطور بادرنجبویه
روش تهیه این تنطور شبیه روش تهیه تنطور برگ آویشن (صفحه 33 ) است .
ج - شیاف بادرنجبویه
از شـیـاف بـرگـهـاى بـادرنجبویه براى تسکین خونریزى هاى قاعدگى ، نابود کردن
ویـروس و بـاکـترى هاى مضر دستگاه گوارش و تقویت جهاز (سیستم ) هاضمه استفاده مى
شود .
روش تهیه شیاف بادرنجبویه
کـوهـان شـتـر را بـه روش بـن مارى (حرارت غیر مستقیم ) ذوب کنید، سپس ظرف را از
روى حـرارت بـرداشته و 30 قطره روغن برگ بادرنجبویه را به آن اضافه کنید . مخلوط را
درون کـاسـه اى کـه جـدار داخـلى آنـرا قبلا چرب کرده اید، بریزید و پس از 3 ساعت
که شیافها بسته شد از ظرف خارج کنید و با کاغذ روغنى بسته بندى نمایید .
َََ
چ - کپسول بادرنجبویه
یـاد داروهـاى شـیـمـیـایـى و در مـقـابـل مـصـرف بـسـیـار اندک داروهاى گیاهى
تمایلى به جـوشـانـدن ، دم کردن ، شربت و یا چاى این گیاه ندارند مى توانند جهت
بهره مند شدن از خـواص دارویـى بـادرنـجـبـویه از کپسولهاى 200 یا 250 میلى گرمى
پودر برگ خشک بـادرنـجـبـویـه اسـتـفـاده کـنـنـد . بـه هـمـیـن مـنـظـور مـصـرف 6
کپسول بادرنجبویه در 3 وعده ( هر وعده 2 کپسول ) به آنها توصیه مى شود.
ح - روغن استخراج گرم بادرنجبویه
بـه دلیـل اینکه بیشترین مورد استفاده و همچنین قسمت عمده خاصیت دارویى بادرنجبویه
در برگهاى آن نهفته است از برگهاى آن براى تهیه روغن استخراج گرم استفاده مى کنند.
ترکیبات
250 گرم برگ بادرنجبویه خشک
500 میلى لیتر روغن زیتون
روش تهیه روغن
روش تـهـیـه اسـتـخـراج گـرم بـادرنجبویه شبیه روش تهیه روغن استخراج گرم آویشن
(صفحه 35 ) است .
خ - روغن استخراج سرد بادرنجبویه
از روغـن اسـتـخراج سرد این گیاه به تنهایى یا همراه با سایر مواد مورد نیاز جهت
تهیه گـرم یـا پـمـاد بـادرنـجـبـویـه بـراى تحریک سیستم عصبى ، رفع سردردهاى عصبى
، برونشیت هاى مزمن و رفع گریپ استفاده مى شود.
ترکیبات
100 گرم برگ بادرنجبویه خشک یا 200 گرم برگ بادرنجبویه تازه
1 لیتر روغن بادام شیرین
روش تهیه این روغن
روش تهیه این روغن شبیه روش تهیه روغن استخراج سرد آویشن (صفحه 35) است .
دـ روغن ماساژ بادرنجبویه
مـاسـاژ بدن با این روغن بى حسى و فلج عضلانى را در عضلات بخصوص پا و دست از بین مى
برد . مالیدن آن به محل خارش ، در از بین بردن خارش پوست و رفع التهاب آن موثر است
.
ترکیبات
1 قاشق چایخورى اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبویه
2 قاشق غذا خورى روغن زیتون
روش تهیه روغن
طـرز تـهـیه این نوع روغن بادرنجبویه شبیه طرز تهیه روغن ماساژ آویشن (صفحه 36 )
است .
َََ
ذ - پماد مسکن بادرنجبویه
اسـتـفاده از این پماد براى رفع خواب رفتگى و تسکین درد عضلات و ماهیچه ها بویژه در
ناحیه مفصلها موثر است .
ترکیبات
500 گرم موم زنبور عسل
20 گرم برگ بادرنجبویه خشک
25 گرم برگ گزنه خشک
15 گرم میوه کاج (خرد شده )
روش تهیه پماد مسکن
روش تهیه این پماد شبیه روش تهیه پماد طبى آویشن (صفحه 37 ) است .
رـ کرم ضد سوزش و خارش پوست بادرنجبویه
مالیدن 3 بار در روز، هر بار یکبار از این کرم بر روى پوست ، سوزش و خارش پوست را
که ناشى از غلبه سودا یا اختلالات عصبى ، عروقى باشد برطرف مى سازد.
ترکیبات
25 میلى لیتر تنطور گل بابونه
25 میلى لیتر تنطور برگ بید
25 گرم موم زنبور عسل
25 گرم لانولین
100 میلى لیتر روغن استخراج سرد بادرنجبویه
روش تهیه کرم
روش تهیه این کرم شبیه روش تهیه کرم دارویى آویشن (صفحه 38 ) است .
زـ لوسیون و امولسیون بادرنجبویه
از لوسـیـون یـا امـولسـیـون ایـن گـیـاه بـراى رفـع سـوزش ، تـسـکین درد و التیام
زخم مـحل گزیدگى حشرات استفاده مى شود. همچنین ماساژ بدن با لوسیون بادرنجبویه سبب
تسکین دردهاى روماتیسمى مى گردد.
روش تهیه لوسیون
4 قاشق غذاخورى دم کرده غلیظ برگ بادرنجبویه را با 2 قاشق غذاخورى تنطور آویشن یـا
گـل بـنفشه مخلوط کرده ، درون بطرى شیشه اى تیره رنگى بریزید و پس از تکان دادن آن
، هـر بـار کـمـى از آنـرا، بـه آرامـى بـه محل مورد نظر بمالید.
س - بخور ساده بادرنجبویه
جـهـت درمان میگرن و رفع سردردهاى آن و همچنین تسکین سردردهاى عصبى استفاده از بخور
ساده بادرنجبویه بسیار مفید است .
ترکیبات
500 میلى لیتر آب
2 قاشق چایخورى اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبویه
(در صورت نبود اسانس از 500 میلى لیتر دم کرده بادرنجبویه استفاده کنید)
روش تهیه بخور ساده
روش تـهـیـه ایـن نـوع بـخـور بـادرنـجـبـویـه شبیه روش تهیه بخور ضد میگرن آویشن
(صفحه 39 ) است .َََ
ش - بخور ترکیبى بادرنجبویه
جـهـت بـازگـردانـدن نشاط، شادابى و سلامتى به بدن و پوست هنگامى که زیاد خسته و
کسل هستید و همچنین براى تسکین دردهاى عصبى در ناحیه سر و پیشانى از بخور ترکیبى
بادرنجبویه بهره بگیرید.
ترکیبات
نصف قاشق چایخورى اسانس معطر بادرنجبویه
نصف قاشق چایخورى اسانس معطر روغنى بابونه
نصف قاشق چایخورى اسانس معطر روغنى سنبل الطیب
نصف قاشق چایخورى اسانس معطر روغنى آویشن یا بهار نارنج
روش تهیه بخور ترکیبى
روش تهیه این بخور شبیه روش تهیه بخور میگرن آویشن (صفحه 39 ) است .
ص - حمام دارویى ضد روماتیسم بادرنجبویه
ترکیبات
3 قطره اسانس معطر روغنى برگ بادرنجبویه
2 قطره اسانس معطر روغنى اکلیل کوهى
2 قطره اسانس معطر روغنى برگ گزنه
روش تهیه و میزان مصرف حمام دارویى
روش تهیه و چگونگى مصرف این محلول شبیه روش تهیه حمام دارویى آویشن (صفحه 40 ) است
.
ض - چاى آرام بخش (ترکیبى ) بادرنجبویه
ترکیبات
50 گرم برگ خشک بادرنجبویه
50 گرم برگ خشک زیرفون
50 گرم گل خشک بابونه
آب مقدارى
روش تهیه چاى
گـیـاهـان فـوق را تـرکـیـب کـرده ، در ظرف شیشه اى تیره رنگ نگهدارى کنید . یک تا
دو قـاشـق آن را در قورى کوچک لعابى ریخته ، یک فنجان آب تازه جوش روى آن بریزید .
5 تا 15 دقیقه دم کرده ، سپس صاف کرده و میل کنید.
ط - چـاى ضـد حـسـاسـیـت غـذایـى بـادرنـجـبـویـه (عـدم
تـوانـایـى تحمل غذا )
وجـود گـل خـتـمى به دلیل خاصیت نرم کنندگى بادرنجبویه به جهت بادشکن و ضد نفخ بودن
در این چاى سبب شده که از روده ها حفاظت شود و براى آشفتگى گوارشى بسیار مفید باشد
.
ترکیبات
10 گرم برگ خشک بادرنجبویه
5 گرم ریشه خشک ختمى
5 گرم تخم شنبلیله
10 گرم رازیانه
10 گرم زیره سبز
750 میلى لیتر آب
روش تهیه چاى
شـنـبـلیـله و رازیـانـه را در آب ریخته ، بگذارید 15 دقیقه با حرارت ملایم بجوشد
تا جـوشـانـده اى درسـت شـود . سـپس بادرنجبویه و زیره را در یک قورى ریخته ،
جوشانده فـوق را روى آن بریزید . پس از 10 دقیقه دم کشیدن آنرا صاف نموده و 4 بار
در روز، هر بار یک فنجان از آنرا بنوشید.َََ
ظ - چاى ضد سوء هاضمه و سوزش معده بادرنجبویه
طـبـیعت گرم دارچین و خاصیت ضد استرس و ضد اضطراب بادرنجبویه به کار رفته در این
چاى ، سبب شده که این چاى براى معده و دستگاه گوارشى بسیار آرام بخش باشد.
ترکیبات
3 گرم پوست دارچین
10 گرم تخم بادیان (رازیانه )
15 گرم برگ خشک بادرنجبویه
روش تهیه چاى
گیاهان فوق را مخلوط کرده ، درون قورى لعابى کوچکى بریزید . سپس آب تازه جوش را روى
آنـهـا ریـخـته و پس از 10 دقیقه دم کشیدن ، آنرا صاف کرده و درون ظرف دردارى
بریزید و پس از هر وعده غذا یک فنجان آنرا میل کنید.
ع - قـرص یـا کـپـسول ضد نورالژى (سردردهاى عصبى )
بادرنجبویه
ترکیبات
25 گرم برگ خشک بادرنجبویه
20 گرم برگ خشک فرنجمشک
25 گرم ریشه خشک سنبل الطیب
روش تهیه قرص
گـیـاهـان فـوق را پـس از مـخـلوط کـردن و پـودر نـمـودن ، بـا کـمـى عـسـل خـمیر
کرده و به شکل قرصهاى کوچک دکمه مانند در آورید. از این قرص ، 3 بار در روز، هر بار
2 قرص میل کنید.
روش تهیه کپسول
گـیـاهـان فـوق را درون هـاون سـنـگـى کـوچـکى بریزید و نرم بکوبید، سپس آنرا درون
کـپـسـول هـاى خـالى 200 یـا 250 مـیـلى گـرمـى و 3 بـار در روز، هـر بـار 2 تـا 3
کپسول آنرا همراه با کمى آب گرم میل کنید.
13 - فرآورده هاى غذایى و نوشیدنى بادرنجبویه
الف - سالاد ترکیبى بادرنجبویه
ترکیبات
50 گرم ماست
50 گرم کاهو (خرد شده )
یک قاشق غذاخورى دانه رازیانه
3 قاشق چایخورى شکر یا مرباى ساده
100 گرم برگ تازه بادرنجبویه (خرد شده )
25 گرم برگ و ساقه کرفس تازه (خرد شده )
روش تهیه سالاد
سـاده ، آبـلیـمـو، روغن زیتون را درون یک کاسه کوچک مخلوط کنید و خوب به هم بزنید
. سپس برگ بادرنجبویه ، کاهو و کرفس را درون یک کاسه بزرگى مخلوط کرده ، حلقه هاى
گوجه را روى آن بچینید و با سس آماده روى آنها را بپوشانید، در پایان با دانه هاى
رازیانه آنرا تزیین کرده و بلافاصله صرف کنید.
ب - چاى بادرنجبویه و میخک (براى 4 نفر )
مواد لازم
2 عدد چاى کیسه اى معمولى
2 عدد چاى کیسه اى بادرنجبویه
1 لیتر آب تازه جوش
8 عدد میخک کمى شکر
روش تهیه چاى
آب را درون قـورى یـا ظـرف دیـگـرى جـوش آورده و چـاى و مـیـخک را به آن اضافه کنید
. قورى را در جاى گرمى قرار دهید تا چاى در مدت 1 ساعت دم بکشد. سپس کیسه هاى چاى
را خـارج کـرده و چـاى را در فـنـجـان بـریـزیـد . کـمـى شـکـر بـه آن اضـافـه
نـمـوده و میل کنید .
پ - نوشیدنى لیمویى بادرنجبویه
مواد لازم
1 پیمانه آبلیموى تازه
50 گرم بادرنجبویه تازه
50 گرم شکر
5 /1 پیمانه آب
روش تهیه نوشیدنى
شـسـتـه و ریـز خـرد کـنـیـد و در ظـرفـى بـریزید. سپس آبلیمو را همراه با آب ، شکر
و بـادرنـجـبـویـه مـخـلوط نـمـوده و در یـخـچـال بـگـذاریـد و پـس از 8 سـاعـت
مـواد داخـل ظـرف را از صـافـى رد کـرده و شـربـت آمـاده مـصـرف اسـت . ( در صـورت
نـبـود بادرنجبویه تازه از اسانس یا چاى کیسه اى آن استفاده کنید)
ت - تهیه سکنجبین با بادرنجبویه
مواد لازم
400 گرم بادرنجبویه تازه
4 لیوان شکر
2 لیوان سرکه
6 لیوان آب
روش تهیه سکنجبین
و در حـرارت زیـاد بجوشانید . وقتى که به قوام آمدن نزدیک شد، از صافى عبور دهید .
بـعـد سـاقـه هاى بادرنجبویه را در داخل شربت انداخته و بگذارید تا بجوشد و شربت
بـه قـوام آیـد (غـلیـظ شـود) . در آخـر سـرکـه را به آن افزوده و پس از دویا 3 جوش
از حـرارت بـرداشـتـه ، آن را از پـارچـه عـبـور دهـیـد و پـس از سـرد شـدن داخل
بطرى بریزید . و در جاى خشک و خنک نگهدارى کنید
