خواص گیاهان دارویی حروف(ن-و-ه-ی )
WWW.021DR.COM
«ن »
نانخواه
گاهی آن را سند ریطس می نامند .
اندام های دفعی :در بند آوردن خونریزی زخم های روده و نزیف زنانه سودمند است .
نارگیل
مشهور است و همان نارجیل است .
بهترینش تر و شاداب و بسیار مفید است که آب صاف در داخل دارد .اگر آب در آن نباشد دلیل بر کهنگی آن است .باید پوسته مغزش را بکنند .
مزاج :گرم و خشک و اندکی رطوبت زائد دارد .
خاصیت :سنگین ولی غذای خوبی است .
مفاصل :روغن کهنه نارگیل درمان درد پشت و سرین است .
اندام های غذا :بر معده سنگین است و با اندک زیانی که دارد بد غذایی
نیست .پوسته مغزش هضم شدنی نیست بهتر آن است که نخورند .
اگر نارگیل بخورند باید بعد از آن تا یک ساعت طعام نخورند .
اندام
های دفعی :شهوت انگیز است . اگر یک مثقال نارگیل که کهنه اش بهتر است به
ویژه با یک مثقال روغن زردآلو خورده شود در علاج بواسیر سودمند است .روغن
نارگیل اگر کهنه باشد و بخورند کرم ها و کرم کدو را می کشد و بیرون می آورد
.
WWW.021DR.COMناخن بویا
قطعات اظفار الطیب شبیه ناخن است ، بوی معطر دارد و از دود آن در مداوا استفاده می شود .
دیسقوریدوس گوید :از رده صدف هاست و از جزیره ای واقع در دریای هند می آید .در این جزیره سنبل هم وجود دارد .
دو نوع است :قلرمی و بابلی .هر دو قسم بسیار معطر هستند .
نوع سپید رنگ آن که در دریای هند و یمن و بحرین پیدا می شود و بهتر از نوع بابلی است سیاه رنگ و ریز است .
به گفته ی عطاران بهترین نوع آن بحرینی ،بعد مکی و جده ای است که در آبادان یافت می شود .
مزاج :گرم و خشک
خواص درمانی :لطیف کننده است .
اندام های سر :دود آن برای مداوای صرع مفید است .
اندام های دفعی :بخور آن در معالجه اختناق زهدان به کار می رود .
اگر آن را با سرکه بیامیزند و بخورند هر نوع قبوضیتی را از بین می برد .
نخود
عموماً
دو نوع است :کاشتنی است و بیابانی .جنس نخود به رنگهای گوناگون دیده می
شود .نخود سفید ، سرخ ، سیاه و گاودانه رنگ .نخود بیابانی تند مزه تر و تلخ
تر از نخود کاشتنی و گرمی بخش تر است .در تأثیر دارویی با نخود کاشتنی
برابر است ولی غذایی که در نخود کاشتنی است بهتر است .
مزاج :نخود سفید گرم و خشک و نخود سیاه از آن قوی تر است .
خاصیت :هر دو نوع نخود بازکن و نرمی بخش و تکه کننده هستند .
همه انواع نخود بهترین غذای شش است .
آرایش :خوردن و پاشیدن آب نخود در زدودن کک و مک و زیبا کردن رنگ مؤثر است .
دمل و جوش :در علاج ورم گرم ، ورم سخت ، ورم غده ها و سایر ورم ها مفید است .
زخم و قرحه :روغن نخود داروی بیماری ویروسی است .
آرد نخود زخم های پلید و سرطانی و خارشی را دوا می کند .
مفاصل :علاج درد پشت می باشد .
سر :جوش های تر سر را از بین می برد . خیس شده اش مسکن درد دندان ، و داروی ورم گرم و سخت لثه و معالج ورم های بیخ گوش است .
سینه :صدا را صاف می نماید . از هر غذایی برای شش بهتر است و سوپ آرد نخود بسیار با شش سازگار است .
اندام های غذا :آب پز نخود داروی استسقا و یرقان است .هر نخودی و به ویژه نخود گاودانه ای رنگ و سیاه گرفتگی های کبد و طحال را باز
می کند.
خوردن نخود نه در آغاز غذا خوب است و نه بعد از پایان آن ، بهتر آن است که در میان غذا خورده شود .
اندام های دفعی :آب پز نخود سیاه همراه با روغن بادام و ترب و کرفس سنگ آبدان و گرده را خرد می کند .
نخود برای زخم زخم مثانه بد است .
بسیار شهوت انگیز است .
همه نوع نخود ملین است و گرفتگی کلیه را باز می کند و به ویژه نخود سیاه و گاودانه رنگ آن مؤثرتر است .
بعضی گویند :نخود را در سرکه بخیسانند و ناشتا بنوشند و تا نیم روز صبر کنند کرم را می کشد .
بقراط
فرماید :در نخود دو گوهر موجود است که در پختن از دست می دهد ،یکی شور است
که ملین شکم و دومی شیرین که بول را روان می سازد و آن گوهر شیرین شهوت
انگیز است .
WWW.021DR.COM
نرگس
خاصیت :بیخ نرگس جذب کننده ای
است که از ژرفا بر می کشد .خشکاننده و زداینده و شستشو دهنده است .روغن
نرگس تأثیر روغن یاسمین دارد و از آن ناتوان تر است .
بیخ نرگس و به ویژه اگر با آرد شلمک و با عسل باشد پیکان و خارها را بیرون می کشد .
نرگس و به ویژه بیخش که همراه سرکه باشد لکه های سیاه و لک و پیس را می زداید.بیخ نرگس داروی کم مویی است .
ورم و جوش :از بیخ نرگس و عسل و گاودانه معجون درست کنند .دمل های ناپایدار نارس و سخت را می ترکاند .
ضماد بیخ نرگس ورم عصب را فرو می نشاند .
زخم
و قرحه :زخم ها را می خشکاند و محکم بهم می چسباند و حتی تر گسسته را بهم
جوش می دهد .گردش مخلوط با عسل در سوختگی ها و زخم عصب و زخم های داخلی
مفید است .
سائیده نرگس همراه گاودانه و عسل چرک و پلیدی را از زخم پاک می کند .
مفاصل :روغن نرگس به عصب سود رسان است .ضماد بیخ نرگس ورم عصب و گره عصب و درد مفاصل را درمان می کند .
سر :نرگس و به ویژه روغنش بند آمدن های مغزی و سردرد تر سودایی را علاج است و سرهای گرم را به درد می آورد .
سینه :روغن نرگس را بر سینه بمالند ورم سخت و سرد حجاب را از بین می برد .
اندام های غذا :بیخش و آب پز بیخش را هر کس بخورد استفراغ می کند .
اندام های دفعی :در علاج درد زهدان و مثانه مفید است .
روغن نرگس دهانه بهم آمده زهدان را باز می کند و در علاج درد زهدان سودمند است .
نرثقیس
این گیاه دارویی است گرم و در مغز آن پیه سبز رنگ و بسیار قبض هست و اگر با روغن زیتون باشد عرق آور است .
سر :در سوراخ بینی بدمند خون دماغ قطع می شود .
نفس و سینه :مغز تر آن هر خونی را که در سینه گرد آمده بیرون می آورد .
مغزش اسهال مزمن را علاج است .
زهرها :با آب انگور کهنه بخورند پادزهر مار است .
WWW.021DR.COM
نسرین
قوتش با قوت نرگس برابر و از قوت یاسمن کمتر است .روغنش تأثیر روغن یاسمن دارد ولی از آن ناتوان تر است .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :همه انواعش تنقیه کننده ، لطافت بخش است و گلش در این زمینه مؤثرتر است .
مفاصل :گویند در سردی عصب مفید است .
سر
:کرم داخل گوش را می کشد .صدا و وزوز را از بین می برد . داروی درد دندان
است نسرین بیابانی را بر پیشانی بمالند سردرد تسکین می یابد .همه نوع نسرین
گرفتگی سوراخ بینی را باز می کند .
سینه :در آماس لوزتین و گلو مفید است .
اندام های غذا :نسرین و به ویژه بیابانی اش را بخورند استفراغ و سکسکه را آرام می کند .
نشاسته
مزاج :سرد و خشک است .
خاصیت :توان بخش و نرم کننده است .باید نشاسته را با سه برابرش آب بپزند .
آرایش:نشاسته و زعفران را بر پوست مالند لکه سیاهه را بر می دارد .
زخم :زخم را بهم می آورد و خوب می کند .
چشم :مواد سیلانی را از چشم دور می کند .
سینه :سینه را نرم می کند . سوپ نشاسته سرماخوردگی سینه را از بین می برد .
اندام های دفعی :نشاسته تنها یا با عدس شکم را بند می آورد و از اختلاف مراره جلوگیری می کند .
WWW.021DR.COM
نعناع
مزاج :گرم و خشک است و رطوبتی زائد همراه دارد .
خاصیت
:قوتی دارد که گرمی بخش و گیرنده و بازدارنده است . در میان سبزی های
خوردنی گوهر نعناع از همه لطیف تر است .اگر چند شاخه آن را در شیر بگذارند
شیر ، پنیر نمی شود .اگر افشره اش را با سرکه بخورند خونریزی شکم را قطع می
کند .
ورم و جوش :نعناع را با قاوت ضماد کنند دمل های داخلی را علاج است .
نعناع مثل پونه گس مزه نیست و گدازندگی و گرمی و خشکی اش خارج از حد و آزار دهنده است .
سر :با آرد جو ضماد شود و بر پیشانی بگذارند سردرد را دوا می کند .با نعناع زبان را ماساژ بدهند زبری زبان را از بین می رود .
افشره نعناع را با عسلاب در گوش دردمند بچکانند مسکن است.
سینه :خون برآوردن و خونریزی را قطع می کند . ضماد آن را بر پستان بگذارند شیر منعقد شود و آماس پستان را فرو می نشیند .
اندام های غذا :تقویت معده و گرم کردن معده با نعناع است .
سکسکه را آرام می کند ،هضم کننده است و استفراغ خونی و بلغمی را بند می آورد .
نعناع و به ویژه شربت آن داروی یرقان است .
اندام
های دفعی :نعناع کاشتنی مرطوب و بادزا است و غریزه جنسی را تقویت می نماید
کرم ها را می کشد .اگر قبل از جماع بردارند ضدبارداری است .اگر چند شاخه
ای از آن با دانه انار خورده شود ، اسهال و استفراغ شدید را قطع می کند .
زهرها :نعناع و به ویژه تخم نعناع برای سگ هار گزیده پادزهر خوبی است .
WWW.021DR.COM
نقل خواجه
درختی است کویری که بلندیش به یک ذراع می رسد .
برگش سفید رنگ اما نه بسیار سفید .ثمرش شبیه فلفل ،روغن و شیره دارد .
مزاج :گرم است و نم دارد .
آرایش:فربه و زیبا می کند .
اندام های غذا :در معده ماندگار است و هرگاه هضم شد غذای بسیار
می دهد .
اندام های دفعی :آب پشت را فزونی می دهد و شهوت را بر می انگیزد .
نمک
درنمک
تلخی و گیرندگی هست .قوتش نزدیک به قوت بورک است . نمک چندین نوع است .سبک
و متخلخل ، نمک کانی ، دارانی که بلوری است ، نمک نفطی و از این رو سیاه
رنگ است نمک هندی سیاه رنگ سیاهش نفطی نیست در گوهر سیاه است .نمک دریا
همینکه آب دید می گدازد اما نمک کوهی به این زودگدازی نیست .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :زداینده ، تحلیل برنده و گیرنده است و بسیار بادزا .
نمک سوخته بسیار خشکاننده و گدازنده است و مانع گندیدگی است و خلط غلیظ را سر حال می آورد .
آرایش
:نمک سوخته را بر دندان بمالند دندان را پاک می کند و از کرم خوردگی نگه
دارد و نمک را بر پوست بمالند لکه های سیاه خونی را در هر جای باشد می
زداید .نمک به کاربردن به اعتدال رنگ و رو را زیبایی می بخشد .
ورم و جوش :نمک با عسل و مویز ضماد دمل ها است .نمک با پونه و عسل ورم بلغمی را فرو می نشاند و مورچگی را از زیاد شدن باز می دارد .
زخم
و قرحه :گوشت های زائد و آویزه را می خورد .داروی گری چرکین و قوبا است
.نمک را با روغن زیتون و سرکه بر تن مالند و پهلوی آتش بنشینند عرق می کنند
وخارش بلغمی تسکین می یابد .
مفاصل :نمک و آرد و عسل ضماد شود پیچش
عصب را راست می کند ، داروی نقرس است .نمک را با روغن زیتون مخلوط کنند و
بر تن بمالند خستگی را در می کند .
سر :نمک و پیه هندوانه ابوجهل را بر
سر بمالند جوش ها را درمان کند . نمک اندرانی هوش را می افزاید .نمک
خوردنی و به خصوص نمک اندرانی لثه را محکم می کند .نمک و سرکه ضماد شود و
بر گوش بگذارند درد گوش تسکین می یابد .
چشم :زیاده گوشت پلک را می
خورد و ناخنه را می زداید .قسمت شفاف و درخشانش در علاج تم و سفیدی چشم
ویژگی دارد .لکه سیاه خونی که در چشم پدید می آید نمک و روغن زیتون و عسل
را ضماد کنند و بر چشم بگذارند لکه را از بین می برد .
سینه :نمک اندرانی و نفطی و سایر نمکها بلغم لزج را در سینه از هم می پاشند .
اندام های تنفسی:نمک نفطی را با عسل و سرکه به دهان بمالند در علاج خناق و ورم زبان کوچک و خرخر کردن مفید است .
اندام های غذا :نمک درد معده سرد را درمان می کند .هر نمکی و به ویژه نمک نفطی و اندرانی در استفراغ کمک هستند .
اندام
های دفعی :همه انواع نمک مواد دردی را بیرون می ریزند و سرازیر شدن خوراک
را آسان می کنند .نمک نفطی بلغم گندیده و ماده آبکی و مراری و سودا را
پراکنده می کند و در حقنه به کار می رود .
نمک بسیار سیاه که نفطی نیست بلغم و سودا را بیرون می راند .
زهرها :با تخم کتان ضماد شود پادزهر نیش کژدم است .
با سرکه و عسل پادزهر هزارپا و زنبورها است .نمک و سکنجبین گزند افیون و قارچ سمی را خنثی می کند .
WWW.021DR.COM
نمک چینی
سنگی است که نمک بر آن می نشیند و آن را گل اسیوس می نامند .
گمان می رود که نمک مزبور از رطوبت دریا و شبنمی که بر آن می نشیند به وجود می آید .
خاصیت درمانی :قوت آسیوس و گل آسیوس بازکننده و جوش دهنده است . اندکی گنداننده است و گوشت گندیده را آب می کند و گزشی ندارد .
دمل و جوش :اگر آسیوس را با سقز درخت بنه ضماد کنند جراحت ها را از بین می برد .
زخم و قرحه :در مداوای زخم های دشوار ،شدید ، بزرگ و عمیق سودمند است .
مفاصل :آن را با آرد جو بر جای نقرس می گذارند .اگر بیمار نقرسی دست و پا را در پخته آن بگذارند مفید است .
اندام تنفسی :آن را با عسل بلیسند زخم های شش را معالجه می کند .
اندام های غذا :با آهک و سرکه بر طحال بمالند سودمند است .
ننه حوا
کمی تلخ است و تند مزه .تخمش از همه اجزایش مفیدتر است .
مزاج :خشک است .
خاصیت :با اینکه خشکاننده است نرم کننده هم هست . بندآمده ها را باز می کند .
آرایش
:خوردنی یا مالیدنی آن رنگ را زرد می کند . در داروهای برداشتن لکه های لک
و پیس و برص مفید است . با عسل معجون شود لکه های سیاه خونی را در هر جا
باشد می زداید .
سینه :در علاج پلیدی های سینه و دل بهم آمدن مفید است .
اندام های غذا :رطوبت معده را بر می چیند ، دل بهم آمدن و تهوع را تسکین می دهد .برای کبد و معده سرد مفید است .
با
آب انگور کهنه بخورند بول را ریزش می دهد . بی اختیاری ادرار را از بین می
برد . سنگ را بیرون می آورد .گرده و مثانه را می پالاید .بادشکن است .درد و
پیچ روده را تسکین می دهد . با صمغ صنوبر بخور شود زهدان را پاک می نماید .
تب ها :در علاج تب های کهنه بهترین درمان است .
زهرها :آب پزش را بنوشند پادزهر حشرات است و بر نیش کژدم بپاشند درد تسکین می یابد .
WWW.021DR.COM
نوشادر
بهترینش نوشادر (بیکالی )صاف و بلوری است .
مزاج :گرم و خشک است .
خاصیت :لطافت بخش و گدازنده است .
چشم :در سفیدی چشم مفید است .
نفس کش :زبان کوچکه افتاده را بالا می برد و در خناق مفید است .
WWW.021DR.COM
نی
انواع دارد :
1 ـ نی تودار که تیر از آن می سازند .
2 ـ نی ماده که زبانه نای های نواختنی می شود .
3 ـ نی ستبر و بند بند که قلم می گردد .
4 ـ نی ستبر و توخالی که در کنار جویبارها می روید .
5 ـ نی شوره زاری که باریک و سفید است و اکثریت مردم بیخ آن را می شناسند .
6 ـ نی بسیار باریک توخالی که از آن حصیر می سازند .
7 ـ نی بسیار ستبر و دراز و دیر شکن که از هند آورند و نیزه می کنند (خیزران ).
مزاج :بسیار سرد و خاکسترش گرم است .
خاصیت :برگ و ریشه آن کمی زداینده است .ضمادش خار و پیکان بر می کشد .تکه های نی و بقایای تیر را از ژرفای گوشت بیرون می آورد .
آرایش:پوست و ریشه نی داروی کم مویی است ، پلیدی را می زداید .
بیخ نی با پیاز دشتی پیکان را جذب می کند .
ورم و جوش :برگ سبزش را بر باد سرخ و ورم گرم بگذارند مفید است .
مفاصل :پیچش عصب را چاره است .
سر :گلش در گوش افتد کری همراه دارد و در بیرون آمدن سرسختی می کند .سوخته نی سعفه و بیماری ویروسی پوستی سر را علاج می کند .
اندام های راننده :بول و حیض را ریزش می دهد .
زهرها :پادزهر نیش کژدم است .
نی نهاوندی
نوعی نی است که در هندوستان می روید . خوبش آن است که به رنگ یاقوتی باشد و بندهایش کم فاصله و چون بشکنی چندین پارچه شود .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :لطافت بخش ، کمی گیرنده و تند است .
آرایش: بدرنگی خون خشکیده را می زداید .
ورم :ورم را نرم می کند .
مفاصل :داروی گسستگی در ماهیچه است .
چشم :جلای دیده است .
سینه :بوسیله ی قیف دودش را برکشند داروی سرفه است و اگر با سقز خام باشد بهتر است .
اندام های غذا :با عسل و تخم کرفس علاج ورم کبد و معده و مانع شکم گنده شدن است .
اندام های راننده :با تخم کرفس به نفع گرده و علاج چکمیزک است . خوردن آب پزش یا در آن نشستن درد زهدان را دوا می کند .
با عسل و تخم کرفس بخورند ورم زهدان را فرو می نشاند .
WWW.021DR.COM
نیل
دو نوع است :کاشتنی و بیابانی .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :گیرنده است و خونریزی را باز می دارد .نیل کاشتنی خشکاننده ای قوی و بی گزش است .
در نیل بیابانی تند مزاجی هست ،از کاشتنی خشکاننده تر است و مواد را از ژرفا جذب می کند .
آرایش: لکه های سیاه و لک و پیس را می زداید و در کم مویی مفید است .
ورم و جوش :نیل آماس فروهشتگی و سست اندامی را فرو می نشاند . زخم های پلید را در اندام های سخت علاج می کند .
عموماً هر ورمی که نوخاسته است علاجش با نیل است . نیل و آرد جو را ضماد کنند باد سرخ و مورچگی را مداوا می کند .
زخم
و قرحه :نیل کاشتنی که بسیار خشکاننده است زخم های گرم بدن های سخت را
درمان می کند .نیل بیابانی حدتی دارد و در علاج زخم گندیده اثری عجیب دارد
.نیل کاشتنی که حدت کم دارد و ملایم است برای علاج زخم ها بهتر است .
سائیده
نیل کاشتنی با عسل در سوختگی مفید و زخم عصب را درمان می کند و اگر با آرد
شلمک باشد در جذب و برکشیدن خار و پیکان سودمند است .
سینه :سرفه قی آور کودکان را علاج است افشره اش نیز در این زمینه مفید است .درمان زخم شش و درد شدید سودایی درون است .
اندام هایی غذایی :نیل و به ویژه نیل بیابانی به نفع طحال است .
نیلوفر
جالینوس
فرماید نیلوفر کلم آبی است .بیخ نیلوفر هندی حکمش حکم مهر گیاه است
.بهترینش آن است که بیخ سفید دارد که از بیخ سیاه قوی تر و تخمش از تخم آن
مؤثرتر است .
آرایش:بیخ نیلوفر و به ویژه بیخ سیاه آن را با آب به کار برند لک و پیس را می زداید و با زفت مخلوط کنند داروی کم مویی است .
ورم و جوش :بیخ نیلوفر داروی ورم گرم و آماس طحال است .
زخم :تخم و بیخ نیلوفر داروی زخم است .
سر :خواب آور است . سردرد گرم و صفرایی را تسکین می دهد ولی بدن را ضعیف می کند .
سینه :شربتش برای دفع سرفه و سینه درد خوب است .
اندام های غذا :بیخ نیلوفر خورده شود یا ضماد گردد داروی آماس طحال است .
اندام های دفعی :بیخ نیلوفر ، علاج اسهال مزمن و زخم روده است .
بیخ
نیلوفر ضماد شود درد مثانه را از بین می برد .تخم نیلوفر در هر چیز از خود
نیلوفر قوی تر است . تأثیرش به حدی است که خونریزی حیض را بند می آورد .
اگر بیخ نیلوفر زرد و تخم آن را چند بار با شیر بخورند رطوبت های همیشگی زهدان را باز می دارد .
شربت نیلوفر زرد شکم را نرم می کند .
تب ها :شربت نیلوفر برای تسکین تب بسیار گرم و مشتعل بسیار سودمند است .
نیطافیلی
شیره گیاهی است که آن را پنج برگ می نامند .
خاصیت :بسیار خشکاننده است ولی نه تند و تیزی دارد و نه گزش و سوزش .
ضمادش خونریزی را قطع می کند .
ورم و جوش :ضمادش علاج خنازیر ، سخت شده های بلغمی ، کژدمه و گری است .
مفاصل :داروی درد مفاصل و بیماری اعصاب است و اگر ضماد کنند یا بخورند آماس رطوبتی بیضه را (قلیه )فرو می نشاند .
سر
:با آب پز بیخ آن مزمزه بکنند درد دندان را تسکین می دهد .زخم دهان را خوب
می کند .برگش را با آب انگور کهنه سی روز بخورند علاج صرع است .
سینه :آب پزش را در گلو بگردانند زبری گلو برطرف می شود .افشره بیخش درمان درد شش است .
افشره
اش را با نمک و عسل بیامیزند و چند روزی بخورند در یرقان و درد کبد مفید
است .بیخ و آب پز بیخش باز دارنده اسهال ، علاج زخم روده و داروی بواسیر
است .
تب ها :برگش با ادرو مالی یا با آب انگور کهنه تب نوبه و سه اندرمیان را دوا می کند .
زهرها :افشره بیخش سم قاتل است .
WWW.021DR.COM
«و »
واله
گیاه پوسته مانند باریک و نازکی است که دور ساقه درخت بلوط ، صنوبر و گردو می پیچد و بوی معطر دارد .
نوع
سفید رنگ این گیاه مطلوب و نوع سیاه رنگش نامطلوب است . دیسقوریدوس گوید
:«بهترین نوع اشنه همان است که بر ساقه صنوبر می پیچد و بعد از آن نوعی که
بر ساقه گردو می پیچد و هر قدر خوشبوتر باشد بهتر است و نوع سپید رنگ مایل
به آبی از سپید ساده مرغوب تر است » .
مزاج :اشنه سرد مایل به ولرم و دارای قبوضیت معتدل است .
خواص
درمانی :گیرنده ، تحلیل برنده و نرم کننده است . نوعی که بر ساقه صنوبر می
پیچد گیرندگی معتدل دارد .نوعی که بر ساقه بلوط می نشیند بند آمدگی ها را
باز می کند و گوشت سست را محکم می گرداند .
دمل و جوش :مرهم اشنه دمل های گرم و ورم های گوشت نرم را تسکین می دهد و قسمت های سفت شده را نرم می گرداند .
مفاصل :اشنه را در مرهم های ضد خستگی بکار می برند . مرهم و جوشاننده آن سختی مفاصل را از بین می برد .
چشم :چشم را جلا می دهد .
اندام های تنفسی و سینه :در معالجه خفقان مفید است .
اندام
های تغذیه ای :قی را بند می آورد ، معده را توان می بخشد و باد آن را از
بین می برد .به ویژه خیسانده آن در آشامیدنی ها خاصیت گیرندگی دارد و درد
کبد ناتوان را رفع می کند .
اندام های دفعی :انسداد زهدان را باز می کند .نشستن در آب اشنه برای تسکین درد زهدان و دفع خون حیض مفید است .
وج
منظور
از وج ریشه گیاهی است مانند پاپروس که در آب های راکد می روید و براین
ریشه ها چند گرهی است که به سپیدی می زنند و بوی بد و کمی بوی وش دارند و
مزه اش تند و تیز است .
بهترینش پرمایه تر و متراکم تر و خوشبوتر است
.دیسقوریدوس گوید : بهترین وج آن است که سفید رنگ ،پرمایه ، میان پر و
خوشبو باشد . متخلخل و خراش برداشته خوب نیست .
مزاج :گرم و خشک است .
خاصیت :باد را پراکنده می کند و با کرده را فرو می نشاند .لطافت می دهد ، زداینده بی سوزش است و باز می کند .
آرایش
:رنگ و رو را صفا می دهد . لک و پیس و لکه سفید برص را می زداید .مفاصل
:وج و آب پزش چه مالیدنی و چه نوشیدنی در علاج ترنجیدگی و گسستگی ماهیچه
سودمند است .
سر :مسکن درد دندان و علاج سنگینی زبان است .
چشم :ستبری قرنیه را باریک و سفیدی چشم را بر طرف می سازد .
سینه :آب پزش علاج درد سینه و پهلو است .
اندام
های غذا :در مداوای درد سرد کبد سودمند است . تقویت کبد می کند و معده را
توان می بخشد .سختی طحال را از بین می برد . طحال را بسیار لاغر می گرداند
.معده را تنقیه می نماید .
پیچ و درد شکم و فتق را علاج می کند .آب پزش
درد زهدان را تسکین می دهد .ادرار بول می کند .حیض را به راه می اندازد .
داروی چکمیزک است .
چنانکه گویند شهوت انگیز است و میل جماع را بر می انگیزد .
درد روده و خراش روده که از سرما باشد علاجش با وج است .
زهرها :پادزهر حشرات موذی است .
ورس
چیزی است سرخ به رنگ خون و شبیه زعفران سائیده است .آن را از یمن می آورند و گویا تراشه درختی است .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :قبض است .
آرایش :در از بین بردن لکه های سیاه و کک و مک مفید است و خوردن آن لکه سفید را از بین می برد .
دمل و جوش :داروی جوش ها است .
زخم و قرحه :در علاج گری ، خارش ، سعفه و بیماری ویروسی سودمند است .
WWW.021DR.COM
وسمه
برگ نیل است .بهترینش خراسانی است .
مزاج :گرم و خشک است .
خاصیت :قبض است و زداینده .
آرایش :رنگ مو است .
ولیم
آشی است که همه می شناسند .
آرایش :فربهی می دهد و برای کسی که تنش خشک است سودمند است .
اندام های غذا :دیر هضم و بسیار مغذی است .
«هـ » و «ی »
هال بوا
همان خیربوا و از قافله ی لطیف تر است .
مزاج :گرم و خشک است .
اندام های غذا :کبد و معده سرد را توان می بخشد .برای هضم طعام بسیار مفید است .
هزار چشم
شاخه هایش گل های جدا گلبرگ دارد و دانه اش زرد مایل به سرخی و شبیه دانه سماق است .اما سرخی آن به سماق نمی رسد .
جالینوس فرماید میوه اش را نیز بخورند خوب است و تنها گلش مفید نیست .
مزاج :گرم و خشک است .
خاصیت :ورم و جوش را تحلیل می برد و لطیف است و بازکننده و گدازنده.
زخم و قرحه : ضماد برگ آن در علاج سوختگی مفید است و زخم های بزرگ را بهم می آورد و زخم های پلید را درمان می کند .
اگر برگ خشکیده آن را بکوبند و بر زخم های باد کرده و سست و گندیده بپاشند سودمند است .
مفاصل :اگر شربت بشود و چهل روز پی اندر پی بخورند بیماری اعصاب را از بین می برد و دوای درد سرین است .
اندام های دفعی :ادرار بول و حیض می کند . ثمر آن مراره سودا را بیرون می راند .
WWW.021DR.COM
خزار جشان
میوه اش به خوشه هایی شبیه است و دباغان به کار می برند .
هزار
جشانی که نزد دارو سازان است قطعات چدنی است که به شفتالو شبیه است و در
اولین مرحله جویدن بی مزه است و بعد تلخی آن پدید می آید .
هزار گوشان
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :تند و تیز ، زداینده ، خشکاننده ، لطافت بخش است و با ملایمت گرمی می دهد .
آرایش
:بیخ هزار گوشان با گاودانه و شنبلیله پوست بدن را صاف و پاک می کند و لکه
ها و اثرهای زشت و سیاه را که بقایای زخم باشد می زداید .
اگر هزار گوشان با روغن بپزد تا بکلی از هم بپاشد ،لکه های زشت و خون خشک شده زیر چشم را می زداید .
ورم و جوش :بیخش زگیل ها و جوش های شری را ریشه کن می کند .
زخم :ضماد بیخ هزارگوشان با نمک داروی زخم پلید است .
هزارگوشان را در مرهم های گوشت خوار به کار می برند .
ثمر آن را بر گری چرکین و خشک بمالند مفید است و پوست می اندازد .
مفاصل :ضماد بیخش که با آب انگور کهنه باشد تکه استخوان ها را بیرون می آورد .
هرروزه مقداری از آن خورده شود علاج فلج است .خوردن و مالیدنش دوای گسستگی ماهیچه است .
سر
:به مدت یک سال هر روز مقدار هزار گوشان خورده شود صرع و بیماری کم هوشی و
سرگشتگی را شفا می دهد . اما گاهی می شود که سبب درهم شدن عقل می گردد .
سینه :از هزارگوشان و عسل ، لیسیدنی سازند داروی خناق و بد نفسی و سرفه و پهلودرد است .
افشره اش را با گندم نپخته بخورند شیر پستان افزایش می یابد .
اندام های غذا :جالینوس فرماید :خوردن جوانه های نوبر آمده هزار گوشان که کمی تلخ و تند است ، به سود معده می باشد .
اندام های راننده :مغز (قلب )هزارگوشان را در نخستین مرحله پیدا شدن کامل یا پخته بخورند بول را ریزش می دهد .شکم را روان می کند .
در
آب پزش بنشینند زهدان را تنقیه می کند .افشره اش بلغم را بیرون می آورد
.برای طحال داروی خوبی است و اگر در روغن بپزند داروی بواسیر پیزی است .
در آب پز هزارگوشان بنشینند یا آب پزش را بر ورم بریزند ورم ها را از بین می برد و مشیمه را بیرون می آورد .
زهرها :کمی از بیخش پادزهر مارگزیدگی و سایر حشرات موذی است .
هل
رنگ
میوه آن طلایی و رنگ چوبش شبیه یاقوت است .هل بوی خوش دارد . نوع اول آنکه
طلایی رنگ ، شاداب ، تلخ مزه ، خوشبو است و از همه بهتر است . دردرجه دوم
آنچه چوبش سبزرنگ است و کم بو و در جاهای مرطوب می روید و از قسم سوم
هرآنچه رنگش به سفیدی و سرخی گرایش دارد و پرمایه ، صاف ، گسترده ، بی پیچ و
خم ، برهم آمده ، زبان سوز ، تند مزه و دیر شکن است بهتر است .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :نازک می کند ، می رساند ، قبض است و قوتش با قوت سوسن زرد برابر است .
دمل و جوش :ورم گرم را می رساند .
مفاصل :نقرس داران از آب پز هل بنوشند یا در آن بنشینند فایده می بینند .
سر :سردرد دنبال دارد و خواب آور است .
برخی گویند اگر بر پیشانی بمالند سردرد را درمان می کند .
چشم :آب پزش درمان رمد گرم است .
سینه :ورم سرد حجاب حاجز را بر طرف می نماید .
اندام های غذا :بند آمدگی های راه کبد را باز می کند و آب پزش را در بیماریهای کبد می خورند .هل زود هضم تر از سوسن زرد است .
اندام
های دفعی :حیض و بول را روان می سازد . درد زهدان و زخم زهدان را بر طرف
می نماید .کسی که درد گرده دارد در آب پزش بنشیند و زنی که زهدانش بیمار
است آب پزش را بخورد در ورم درونی مفید است .
زهرها :ضماد هل و ریحان پادزهر نیش کژدم است .
هلیله
چندین گونه است زرد نارسیده ، هلیله سیاه هندی که رسیده و چاق تر از نارسیده است .
هلیله کابلی از همه قسم های هلیله درشت تر است .
هلیله چینی هم هست که از همه باریک تر و ریزتر و سبک تر است .
بهترینش زرد بسیار ،زرد مایل به سبز سنگین وزن و پر مایه و سخت است .
هلیله کابلی هر آنچه پر گوشت تر و سنگین تر است و در آب فرو نشیند و رنگش به سرخی بزند بهتر است .
از هلیله چینی هر آنچه نوک دارد خوب است .
مزاج :می گویند هلیله زرد از سیاه آن گرم تر است . می گویند هلیله هندی کمتر از هلیله کابلی سرد است .همه ی هلیله ها سرد و خشکند .
خاصیت :همه انواعش در بیماری مراره مفید است .
آرایش:هلیله سیاه رنگ و رو را زرد می گرداند .
دمل و جوش :همه انواع هلیله در معالجه جذام مفیدند .
سر :هلیله کابلی دوای سردرد است و حواس و هوش و عقل را نیرو می دهد .
چشم :هلیله زرد در سست شدن جسم معالج است و اگر در چشم بکشند مواد سیلانی را قطع می کند .
سینه :خوردن آن تپش و علت ناشی از ترس را درمان می کند .
اندام
های غذا :هلیله عموماً و به ویژه دو نوع سیاهش و علی الخصوص پرورده مربای
آنها تقویت معده می کنند ،سستی معده را از بین ببرند ، معده را دباغ می
دهند ،تنقیه می کنند ، خشک می نمایند و کمک هضم طعام هستند . هلیله زرد باغ
خوبی برای معده است .اما هلیله چینی در این عمل از کابلی ناتوان تر است
.هلیله کابلی نوعی دل بهم خوردن به دنبال دارد . ولی در علاج استسقا سودمند
است .
اندام های دفعی :هلیله های کابلی و هندی با روغن زیتون بجوشند شکم را بند می آورند .
هلیله زرد برای بیرون راندن صفرا و بلغم اندکی خوب است .
هلیله سیاه سودا را بیرون می آورد و در علاج بواسیر مفید است .
هلیله کابلی سودا و بلغم را خارج می کند و می گویند داروی قولنج است .
تب ها :هلیله کابلی در علاج تب های کهنه مفید است .
WWW.021DR.COM
هوه چوبه
بعضی
گویند همان حسن الحمار (گل قاصد )است که آن را شنجار هم می نامند .گیاهی
است دارای کرک و خاردار .زبر و سیاه رنگ . برگهایش زیاد و به ساقه چسبیده
.بیخ آن به ستبری انگشت و بسیار سرخ رنگ است و اگر در تابستان به آن دست
بزنند دست را رنگ می کند .
آرایش :با سرکه بر لک و پیس بمالند مفید است
و آن را بکلی از بین می برد . در معالجه پوست پوست شدن بدن بسیار مفید است
و برگش از بیخ آن کم تأثیرتر است .
دمل و جوش :مخلوط با آرد کشک باد سرخ را از بین می برد .
زخم و قرحه :با موم مخلوط می کنند و برزخم می گذارند مفید است و به ویژه برای سوختگی آتش بسیار سودمند است .
اندام ها ی غذا :ریشه اش معده را دباغی می کند . آن را بجوشانند و با عسل آب رقیق بخورند در مداوای یرقان و درد طحال سودمند است .
اندام های دفعی :آن را در عسل آب بجوشانند یا با عسل آب بخورند درد کلیه و سنگ کلیه را از بین می برد .
خلط های مراری را تحلیل می برد .ریشه زرد آن برگ همراه زوفا و خردل کرم ها را می کشد و بیرون می راند .
تب ها :پخته بیخ این گیاه با عسل آب تب های مزمن را از بین می برد .
زهرها :پخته میوه سرخ و برگ زرد را بجوند و بر حشره موذی تف کنند می کشد .در مارگزیدگی نیز سودمند است .
هویج
هویج معروف است و قوی ترین دارو در هویج ، تخم هویج بیابانی می باشد .
مزاج :گرم و تر است .
زخم و قرحه :تخم و برگ آن را بکوبند و بر زخم خوره زده بگذارند مفید است .
اندام های سینه :داروی سینه پهلو و سرفه مزمن است .
اندام های غذا :دیر هضم است و مربایش زود هضم تر و داروی استسقا است .
اندام های دفعی :تخم آن و به ویژه تخم هویج بیابانی و همچنین برگ هویج بیابانی در ادرار دادن قوی و شهوت انگیز است .
تخم هویج بیابانی برای رفع درد شکم و روده مفید است .
بذر هویج کاشتنی نیز شهوت انگیز و از آن بادآورتر است .
ریشه هویج بیابانی (شقاقل )از هویج کاشتنی شهوت انگیزتر است و ادرار حیض و بول می کند و در این مسئله خوردن و برداشتن آن مفید است .
تخم و ریشه هویج در باردار شدن زن کمک می کند .
هیوفسطیداس
شیره گیاهی است که آن را شنگ می نامند و شیره نامبرده سرد و قبض است .
مزاج :سرد و خشک
هفت بند
همان بطباط است که نر و ماده دارد و نر آن از ماده نیرومندتر است .
خاصیت :قبوضیت دارد اما قسمت آبی در آن زیاد است و چون سیلان مواد را منع می نماید ، خشکاننده است .از خونریزی جلوگیری می کند .
ورم و جوش :ضماد آن در علاج التهابات زیر پوست و باد سرخ و مورچگی و آماس زخم بسیار مفید است .
زخم :در مداوای زخم های تازه بسیار مؤثر است .
سر :افشره اش کرم گوش را می کشد و چرک و ریم گوش را می خشکاند .
سینه :آبش از خون برآوردن جلوگیری می کند .
اندام
های غذا :ضمادش التهاب معده را از بین می برد و معده را به حالت اعتدال
باز می آورد .خونریزی زهدان را بند می آورد و زخم روده را شفا می دهد .
WWW.021DR.COM
هشت دهان
عود هندی است و بازرگانان آن را می شناسند .
مفاصل :داروی نقرس است .
یاسمین
سفید آن از زرد گرم تر و زرد آن از ارغوانی رنگش گرم تر است .
مزاج :گرم و خشک
خاصیت :رطوبت را لطیف می کند و روغنش برای پیران سودمند است .
آرایش:اگر در حمام صورت را با تر و خشک آن بشویند ، لکه های سیاه پوست از بین می رود .
بسیار بو کردن یاسمین رنگ را زرد می کند .
مفاصل :روغن یاسمین در علاج بیماریهای ناشی از سرما که برای اعصاب و پیران رخ داده مفید است .
سر :بویش سردرد می آورد و با این همه اگر آن را بو کنند سردردی را که از بلغم لزج پیدا شده از بین می برد .
بو کردن روغن خالص یاسمین ـ عطر یاسمین سبب خون دماغ گرمی داران می شود .
WWW.021DR.COM