علل سردرد
بیشتر سردردها به دلیل سفتی عضلات شانه، گردن، سر و فک بروز می کنند. این نوع سردرد به نام سردرد تنشی خوانده می شود. سردرد تنشی وابسته به استرس، افسردگی و عصبانیت است.
نخوابیدن به مقدار کافی، نخوردن برخی وعده های غذایی، استفاده از الکل، مصرف پنیر، شکلات و مواد غذایی حاوی مونوسدیم گلوتامات ( MSG) نیز موجب سردرد می شود.
دندان قروچه، انجام کار زیاد و سر را به مدت طولانی خم کردن، کار با کامپیوتر و یا ماشین تحریر و محل نامناسب خواب نیز باعث سردرد می شوند.
برخی مردم از سردرد های گاه و بی گاه شکایت دارند. این سردردها تهدیدی برای زندگی نیست.
انواع سردردها
- سردرد اولیه
- سردرد ثانویه
- درد عصبی جمجمه، درد صورت و سردردهای دیگر
سردرد اولیه
این سردرد شامل: سردرد تنشی، میگرن، سردرد خوشه ای و غیره می باشد.
الف - سردرد های تنشی : یکی از انواع معمول سردردهای اولیه می باشد. بیشتر از 90 درصد سردرد افراد بزرگسال، از این نوع سردرد است. این سردرد بیشتر در زنان شایع است.
ب- سردرد میگرنی : سردرد میگرنی هم در کودکان و هم در بالغین وجود دارد. قبل از بلوغ، دختر ها و پسرها به طور مساوی مبتلا به این نوع سردرد می شوند. اما بعد از بلوغ، بیشتر زنان دچار این سردرد می شوند. در حدود 6 درصد از مردان و 18 درصد از زنان در طول زندگی خود دچار سردرد میگرنی می باشند.
ج- سردرد های خوشه ای: مورد نادر در بین سردرد های اولیه می باشد. در حدود 1/0 درصد از افراد جامعه گرفتار این نوع سردرد می باشند. این نوع سردرد بیشتر در مردان بیشتر از 20 سال رخ می دهد، هر چند زنان و کودکان هم از این امر مستثنی نیستند.
سردرد ثانویه
این سردردها به دلیل مشکلات ساختاری در سر و یا گردن ایجاد می شوند. علل متعدد برای این نوع سردردها وجود دارد، از قبیل: خونریزی مغزی، تومور، مننژیت و انسفالیت.
درد عصبی جمجمه، درد صورت و سردردهای دیگر
درد عصبی جمجمه به علت التهاب اعصاب سر و بالای گردن رخ می دهد و موجب سردرد می شود.
درد صورت و انواع علل دیگر سردرد نیز در این مجموعه گنجانده می شوند.
چه بیماری های منجر به سردردهای ثانویه می شوند؟
- تومور سر و گردن
- خونریزی مغزی
- ضربه به سر بدون خونریزی
- صدمه به گردن
- مشکلات عروق خونی در سر و گردن
- ناهنجاری های شریانی وریدی
- تومور مغز
- صرع
- فشار خون داخل جمجمه
- داروها
- عفونت
- مننژیت
- انسفالیت
- ایدز
- عفونت های سیستمیک مثل ذات الریه و یا آنفلوانزا
- افزایش فشار خون
- کم آبی بدن
- دیالیز کلیه
- مشکلاتی در چشم ها، بینی، گوش ها، گلو، دندان و گردن
- اختلالات روانپزشکی
چه آزمایشاتی برای تشخیص علت سردرد ثانویه لازم است؟
شرح حال بیمار و معاینه بدنی برای تعیین علت این سردرد مهم است. آزمایشاتی که ممکن است در این موارد به کار گرفته شوند، عبارتند از:
- آزمایش خون : آزمایش خون می تواند اختلالات الکترولیت، ارزیابی کلیه، کبد و تیروئید را نشان دهد.
- سی تی اسکن : برای اطلاع از خونریزی، تورم و یا تومور مغز مورد استفاده قرار می گیرد.
- ام آر آی (MRI) سر : با MRI می توان ساختمان مغز و مننژ ( لایه پوشانده مغز و نخاع) را بهتر دید. زمان انجام MRI بسیار طولانی تر از سی تی اسکن می باشد، اما دقیق تر است. بیماری که می خواهد MRI انجام دهد، باید هیچ گونه وسیله فلزی در بدن نداشته باشد.
- سوراخ کمری : مایع مغزی نخاعی را می توان با وارد کردن یک سوزن در داخل نخاع (در پایین کمر) بدست آورد. آزمایش مایع مغزی نخاعی ممکن است عفونت و یا خونریزی را نشان دهد، مانند مننژیت ناشی از باکتری، ویروس و یا سل.
چه زمانی باید سریعا به پزشک مراجعه کرد؟
در شرایط زیر باید فورا به پزشک مراجعه کنید:
- هنگامی که سردرد زیادی دارید، زیرا سردرد زیاد می تواند به دلیل خونریزی در مغز باشد.
- سردردتان با همیشه متفاوت است.
- ناگهان سردرد شروع شده و شدت سردرد نیز زیاد است و با سرفه، خم شدن و یا فعالیت جنسی بدتر می شود.
- سردرد همراه با تهوع و استفراغ
- سردرد همراه با تب و یا سفتی گردن
- سردرد همراه با تشنج
- سردرد همراه با ضربه سر
- سردرد همراه با تغییر دید، صحبت کردن و یا رفتار
- سردرد همراه با ضعف و تغییر در احساس
- سردرد درمان نشده و بدتر شده است.
- احتیاج به مصرف مقدار زیادی داروی مسکن دارید.
- سردرد باعث غیرفعال شدن شما شده و با کار و کیفیت زندگی شما تداخل دارد.
درمان خانگی سردرد
- استراحت چشم ها (بستن چشم ها برای مدتی در یک اتاق تاریک)
- محافظت از سر و جلوگیری ار ضربه به آن، مثل گذاشتن کلاه مخصوص هنگام موتورسواری
- ورزش های آرام سازی و تنفس عمیق مثل یوگا
- ماساژ درمانی توسط متخصص مربوطه
- گرم کرن پشت و بالای گردن
- خوابیدن به اندازه کافی
- داشتن رژیم غذایی سالم
- ورزش منظم
- درست ایستادن و درست نشستن
- ترک کردن سیگار
- کشش گردن و قسمت بالای بدن، به خصوص در هنگام کار با کامپیوتر
- استفاده از عینک مناسب در صورت لزوم