ناباروری وضعیتی است که توانایی فرد در زاد و ولد کاهش یافته یا از بین رفته باشد. اما این به این معنی نیست که فرد مشکل جدیای دارد یا کاملا عقیم است. ناباروری مشکل شایعی است. اغلب موارد مشخصکردن علت ناباروری مشکل است. مردان و زنان هر دو در معرض عوامل ایجاد کنندهی ناباروری هستند. این عوامل ممکن است ژنتیکی و یا محیطی باشند و یا مربوط به شیوهی زندگی فرد باشند.
یکی از شایعترین عواملی که در ایجاد ناباروری در مردان و زنان نقش دارد چاقی است. چاقی مشکل بزرگی برای سلامتی به حساب میآید و شرایطی را ایجاد میکند که علاوه بر مضراتی که برای سلامت فرد ایجاد میکند، بر عوارض و خطر سایر بیماریها نیز میافزاید.
چاقی و ناباروری در مردان:
چاقی، باروری مردان را تحت تاثیر قرار میدهد. به تازگی مطالعات نشان دادهاند که افزایش تودهی بدنی یا BMI در مردان، با افزایش احتمال ناباروری ارتباط دارد و احتمال ناباروری در مردانی که اضافهوزن دارند و یا چاق هستند، در مقایسه با مردانی که وزن طبیعی دارند، بیشتر است.
این مطالعات بیان میکنند که افزایش وزن حدود 9 کیلوگرم (20 پوند) احتمال ناباروری را 10 % افزایش میدهد. اختلالات هورمونی در مردان بیضهها را تحت تاثیر قرار میدهد و تولید اسپرمها را محدود میکند. چربی اضافی موجب میشود که هورمون مردانهی تستوسترون به استروژن تبدیل شود و استروژن ساختن سلولهای جنسی را کاهش میدهد.
محققان بیان میکنند که شاخص تودهی بدنی یا BMI بالا در مردان با کاهش سطح هورمون تستوسترون ارتباط دارد. در مردانی که اضافه وزن دارند سطح تستوسترون 24% و در مردانی که چاق هستند 26% کمتر از افرادی است که وزن طبیعی دارند. به علاوه در مقایسه با افرادی که وزن طبیعی دارند، یافتههای غیر طبیعی بیشتری در آزمایش ترشحات جنسی مردانی که چاق هستند، یافت میشود.
چاقی و هورمونها:
چربی زیادی، تولید هورمون آزاد کنندهی گنادوتروپین (GNRH) را تحت تاثیر قرار میدهد. وجود این هورمون برای تنظیم تخمکگذاری در زنان و نیز برای تولید اسپرم در مردان ضروری است. به علاوه هورمون آزاد کنندهی گنادوتروپین (GNRH) با واسطه دو هورمون دیگر، موجب تکامل تخمک و همچنین اسپرم میشود. چربی اضافی بر روی هورمونها تاثیر میکند و تعادل طبیعی هورمونهای جنسی در بدن را بر هم میزند.
چاقی و ناباروری در زنان:
مطالعات متعدد نشان دادهاند که زنانی که اضافه وزن دارند و یا چاق هستند در مقایسه با زنانی که وزن طبیعی دارند مدت زمان بیشتر و دشوارتری را برای باردار شدن سپری میکنند. به علاوه پس از باردار شدن نیز احتمال ناموفق بودن بارداری در زنان چاق بیشتر است. اضافه وزن در مردان و زنان منجر به افزایش میزان هورمونها در بدن میشود و هورمونها نیز فرایند باروری در مردان و زنان را تحت تاثیر قرار میدهند. ترشح غیر طبیعی هورمونها میتواند منجر به افزایش وزن و تاثیرات منفی بر روی تولید سلولهای جنسی در مردان و زنان گردد. در زنان، وزن زیاد موجب افزایش تولید انسولین میشود که ممکن است منجر به نامنظم شدن تخمک گذاری شود. همچنین بین چاقی، افزایش تولید انسولین و ناباروری ارتباطی وجود دارد که به این همراهی سندرم تخمدان پلی کیستیک گفته میشود. این وضعیت با دورههای نامنظم قاعدگی، نبود تخمکگذاری، چاقی و افزایش سطوح هورمونهای مردانه در بدن ارتباط دارد.
چاقی و باروری آزمایشگاهی:
وقتی که هر دو یا یکی از زوجها از ناباروری رنج میبرد ممکن است مشکل آنان مربوط به چاقی یا عدم تعادل هورمونها باشد و یا مشکلات دیگری وجود داشتهباشد. به هر حال این افراد به باروری مصنوعی یا آزمایشگاهی روی میآورند. محققان دریافتهاند که حتی در چنین شرایطی، زنان چاق نسبت به زنانی که اضافه وزن دارند و یا نسبت به زنان با وزن طبیعی برای باروری از شانس کمتری برخوردار هستند. مطالعات نشان میدهند که در افرادی که اضافه وزن دارند یا چاق هستند، کاشت سلول جنینی و بارداری پس از آن، احتمال موفقیت باروری مصنوعی کمتر از افرادی است که وزن طبیعی دارند. محققان توصیه میکنند که پزشکان پیش از شروع برنامههای باروری مصنوعی، بیماران خود را به رساندن وزن به حد مناسب راهنمایی کنند.
کاهش وزن:
چاقی حتی اگر خفیف باشد احتمال ناموفق بودن حاملگی را افزایش میدهد. به همین دلیل افراد چاق قبل از اقدام به بارداری بهتر است برای کاهش وزن برنامهریزی کنند. برای کاهش وزن باید برنامهی مناسبی تحت نظر پزشک طراحی شود و در صورتی که چاقی شدید باشد ممکن است در مواردی از جراحی استفاده شود.
کاستن از وزن اضافی موجب افزایش باروری میشود و احتمال موفق بودن بارداری را افزایش میدهد. مطالعات نشان میدهند که کاهش وزن گام بسیار مهمیدر ارتقاء سلامتی است.