عطاری - طب سنتی - زالو درمانی - گیاهان دارویی - گیاه درمانی
به رسمی ترین سایت طب سنتی ایران خوش آمدیدعطاری - طب سنتی - زالو درمانی - گیاهان دارویی - گیاه درمانی
به رسمی ترین سایت طب سنتی ایران خوش آمدیدگیاه درمانی
مولیسچ گیاه شناس آلمانی مشاهده جالبی در مورد شش گیاه حاوی کافئین( قهوه، کولا، ماته، چای، کاکائو، گوارنا) دارد.
میان تعداد بیشماری از انواع مختلف گیاهان، بشر این شش گیاه را با دقت کامل شناسایی کرده است، با اینکه این گیاهان، فاقد هر گونه مشخصه ظاهری نمایانگر خاصیت درمانی هستند. اطلاعات اولیه دانش گیاه شناسی در مورد مصارف درمانی گیاهان، بیشتر حکایت از نقش غریزه در انتخاب آنها دارد ولی با گذربشراز دوران ماقبل تاریخ به دوران باستان، انسان شروع به کاربرد عقل و منطق نموده، با محاسبات منطقی به خلاقیت های خاصی برای بهبود روش و کیفیت زندگی خود دست یافت. بین ملل جهان، مصریان قدیم را باید نخستین ملتی دانست که از گیاهان دارویی به نحو گسترده ای استفاده می کردند. درعصر هومر کشور مصر به عنوان منطقه ای غنی از گیاهان دارویی و سمی شهرت یافت. پاپیروس مشهور ابرز که گمان می رود ۳۵۰۰ سال قبل نوشته شده است، حاوی مجموعه ای از نسخ و دستورالعملهای دربردارنده بسیاری از داروهای دارای منشاء گیاهی است که از آن جمله اند: روغن، سرکه، تربانتین، انجیر، روغن کرچک، سیر، کـُندر، افسنطین، صبر زرد، تریاک، زیره سبز، نعناع، انیسون، رازیانه، زعفران، سدر، تخم کتان، صمغ عربی و اقسام بالزامها. برخی داروهای دارای منشاء معدنی که توسط مصریان مورد استفاده قرار می گرفته اند شامل:
▪ آهن
▪ سرب
▪ منگنز
▪ شنگرف
▪ سولفات مس
▪ سفیداب
▪ کربنات سدیم
▪ نمک طعام
▪ احجار کریمه می باشند.
از سنگ نوشته های میخی برمی آید که بابلی ها نیز همانند مصریان از خواص و کاربردهای دارویی گیاهان آگاه بودند. درکتابخانه ساندرا پالوسی ( آشوربانی پال) که ۲۶۵۰ سال قبل دایر بوده است چندین لوح گلی که موضوعات طبی و دارویی روی آنها حک شده، یافت گردیده است. فهرست داروهای مندرج روی الواح مذکور، بسیار شبیه فهرست داروهای مورد استفاده در مصر باستان بود که شامل ۲۵۰ نوع گیاه و داروی معدنی می باشد. برخی از داروهای مذکور عبارتند از : سنا، دارچین، قسط بحری، انیسون، یاسمین، خرزهره، نعناع، بذرالبنج، شیرین بیان، اقسام روغن ها، موم، تربانتین، قیر طبیعی و آلوم. چنانچه در کتاب مقدس نیز آمده، عبریان از ارس وزوفا برای درمان بیماریهای مختلف استفاده می کردند . در چین یک کتاب شبه فارماکوپه به نام پن تاسو یعنی دارونامه برگ گیاهی که ۴۰ مجلد و حاوی چند هزار نسخه دارویی بوده، وجود داشته است. کتاب مذکور حدود ۲۷۳۵ سال قبل از میلاد مسیح(ع) نوشته شده و مولف آن یکی از امپراطوران آن کشوربه نام شینون بوده است. از دیگر کتب دارویی چین باستان، کتابی بوده که مشخصات، رویشگاهها و نحوه درمان با بیش از یک هزار گیاه دارویی مفید در آن موجود بوده است. در طب چینی از داروهایی همچون جلبکهای دریایی، ریوند، آقونیطون، شاهدانه، کافور، اقسام افدرا، آهن، گوگرد جیوه و آلوم استفاده می شده است. اصول طب چینی در کتابی با عنوان " هدیه امپراطور زرد در طب داخلی هاوینگ دی نی جینگ " و با عنایت به دو مفهوم اسامی ین و یانگ و نیز عناصر پنج گانه وی یوسینگ که محتملاً طی سالهای ۲۰۰ قبل از میلاد تا ۱۰۰ میلادی نگاشته شده، مدون می باشد. از دیگر کتب سنتی چین" تحفه کشتزارهای الهی " است که طی قرن اول میلادی تدوین گردیده و شامل شرح و توصیف ۲۵۲ داروی گیاهی است.
در سال ۱۹۷۷ " دایرة المعارف ترکیبات دارویی مورد استفاده در طب سنتی چین" به زبان انگلیسی انتشار یافت که دربردارنده ۵۷۵۷ دارو است که بخش عمده آنها منشاء گیاهی دارند. استفاده از خواص درمانی گیاهان نزد هندیان باستان، رواج کامل داشته است. منابع طب هندی شامل ریگ ودا که طی سالهای ۴۶۰۰ الی ۱۶۰۰ سال قبل از میلاد تالیف گردیده و نیز ایورودا که طی سالهای ۲۶۰۰ الی ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد تالیف گردیده ، هستند. از دیگر کتب معروف طب هندی می توان از "شاراکا سمهیتا" که واجد آثار درمانی ۵۰۰ گیاه طی ۵۰ دسته می باشد و نیز کتاب سوس روتا که شرح ویژگی های ۷۶۰ گیاه در ۳۷ دسته را در بردارد، یاد نمود.
طب آیورودایی که امروز هم در هند رواج دارد، نظامی فراگیر و مستند به اندر کنش جسم، عقل و روح است. در طب مذکور انرژی و ماده از یک مقوله شمرده شده اند که به پنج صورت اتر، هوا، اتش ، آب و خاک تجلی می نمایند. بر اساس مبانی طب آیورودایی این عناصر پنج گانه با عملکردهای حواس پنج گانه ارتباطی محکم و ناگسستنی دارند. عناصر مورد بحث در تشکیل نیروهای سه گانه تریدوشا دخیلند. بدین ترتیب که اتر و هوا عنصر "واتا"، آب و آتش عنصر" پیتا " و آب و خاک عنصر "کافا" را تشکیل می دهند و تعادل عناصر مذکور در تداوم سلامت نقش اساسی دارد. براساس طب ایورودایی مواد دارای طعم های شیرین، ترش و شور موجب افزایش کافا و کاهش واتا می گردند. حال آنکه داروهای واجد طعم های تلخ و گزنده عملکردی معکوس دارند و گیاهان دارای طعم های ترش، شور و گزنده موجب افزایش عنصر پیتا می گردند.
متاسفانه در سال ۱۸۳۳ میلادی دولت استثمارگر بریتانیا به بهانه مبارزه با خرافات تمامی مدارس طب آیاورودایی موجود در هند را تعطیل و آموزش طب مزبور را ممنوع نمود، لیکن خوشبختانه پس از استقلال هندوستان این مکتب پزشکی جایگاه خویش را بازیافت و امروزه به عنوان یکی از مکاتب درمانی ارزشمند مطرح است.
در مورد پزشکی ایران باستان اطلاعات زیادی برجای نمانده ، لیکن به نظر می رسد در قلمرو گسترده هخامنشیان تشکیلات پزشکی منظمی وجود داشته است و ظاهراً مفهوم " اخلاط رابعه" که مبنای طب بقراطی می باشد از ایران باستان به یوانان راه یافته است. انتقال مذکور به دنبال حمله اسکندر به ایران وطی دوران سلوکی صورت پذیرفته است . طب ایرانی در دوره اشکانی آمیخته ای از طب یونانی در دوره اشکانی آمیخته ای از طب یونانی و طب زرتشتی بود. برخی پزشکان نامور عصر مذکور از قبیل آزوتکس و فرهاته( فرهاد) بر همین منوال عمل می نمودند. این روند تا زمان ساسانیان نیز ادامه یافت و آموزه های پزشکی ملغمه ای از مکاتب طب یونان، هند و نیزتعالیم زرتشتی بود.
در این دوران رئیس کل بهداری کشور به نام " درذستبد= درستبد" خوانده می شد. در همین دوران دانشگاه و بیمارستان " گندی شاپور" در شمال غربی خوزستان تاسیس گردید که در دوران انوشیروان به حداکثر اعتلا رسید. در دانشگاه مذکور اساتید یونانی، سریانی، هندی و ایرانی به تدریس اشتغال داشته، کتابهای گوناگون را به زبان پهلوی در می آوردند . پزشکان نامور قرون نخستین اسامی از قبیل حنین بن الحق، سهل بن شاپور، عیسی بن مهاربخت، عیسی بن شهلافا، یوحنابن سرافیون، داویدبن سرافیون و نیز اعضای خاندانهای بختیشوع و ماسرجویه که در مباحث بعدی بدانها اشارت خواهد رفت، عموماً از دست پروردگان همین دانشگاه بودند.
بنیانگذار طب یونانی اسکولاپیوس می باشد که احتمالا یک شخصیت نیمه تاریخی نیمه افسانه ای واجد جنبه الهی بوده است. بقراط پزشک یونانی ( ۳۵۷ ۴۶۰ ق.م) که عموماً او را بنیانگذار دانش پزشکی می دانند، بر طب رومی و نیز طب رایج در قرون وسطی تاثیرعمیقی گذارد. گرچه شهرت وی به دلیل آثار فصیح به جا مانده از او( از قبیل" سوگند نامه بقراط" و یا کتاب همه گیری=Epidemy) می باشد، لیکن نسخه ها، روش های تجویز، و برنامه های دارویی ابداع شده توسط وی نیز نقش عمده ای در شهرت او دارند . نکته جالب توجه آن است که درخت چنار تناوری که امروزه نیز بر مزار این دانشمند بزرگ درایالات آی آرسا واقع در شمال یونان، سایه افکنده ، همان درختی است که وی در زمان حیاتش در سایه آن به تدریس طب می پرداخته است.
نخستین رساله مکتوب و مدون در زمینه گیاه شناسی دارویی مقارن ظهور تمدن یونان توسط تئوفر است ( ۲۸۵ ۳۷۰ ق.م) ارائه شد. این رساله با عنوان تاریخچه گیاهان بود و گرچه نمایانگر تلاش ارزنده نویسنده در ارائه یک موضوع مهم با انسجام علمی لازم می باشد، ولی در عین حال نشانگر مرزهای محدود کار مولف است که خود ناشی از محدودیت اطلاعات و دانش موجود در زمینه گیاهان دارویی در آن زمان بوده است. باز این وجود در کتاب مزبور علاوه بر مطالب جالب توجه در زمینه گیاهان دارویی مختلف برای نخستین بار به سرخس هایی اشاره شده که به عنوان داروی ضد کرم به کار می رفته اند. همچنین در این کتاب برای اولین بار تفاوت های بین فلفل گرد و دراز بیان شده است. از قضا مطالعه این کتاب چندان آسان نیست، زیرا نام های گیاهان مذکور در این کتاب با اسامی رایج و امروزی آنها کاملاً متفاوت است و این موضوع بازشناسی آنها را سخت مشکل می کند.
به هر حال کتاب طبی تدوین شده توسط پدانیوس دیوسکوریدس اهمیت بیشتری دارد. وی در قرن اول میلادی ( سالهای ۹۰ ۴۰ میلادی) می زیست و جراح ارتش نرون بود. حین سفرهای نظامی به بررسی گیاهان و جانوران برخی مناطق از جمله ایتالیا، یونان، آسیای صغیر ، اسپانیا و فرانسه پرداخت و تعداد معتنابهی از نمونه های معدنی، گیاهی و جانوری را جمع آوری نمود و درهر فرصت ممکن به تحقیق پیرامون خواص درمانی نمونه های جمع آوری شده پرداخت. اثر مذکور در ۵ جلد به رشته تحریر در آمده و حاوی تمام اطلاعات مربوط به دانش پزشکی در آن روزگار و شامل شرح و توصیف ۶۰۰ نمونه گیاهی می باشد. دراین اثر نیز تلاشی برای طبقه بندی بر اساس حروف الفبا نبوده ، بلکه مبتنی بر وجوه اشتراک گیاهان و شباهت های آنهاست. توصیف ها بسیار دقیق و به زبانی بسیار ساده و دور از ابهام ارائه شده اند و و روش های تهیه نیز به نحو دقیق و صحیح بیان گردیده اند . سفرهای مکرر دیوسکوریدس به عنوان پزشک ارتش فرصت مناسبی برای مطالعه و ثبت تمام کاربردها و فواید گیاهان سرزمین های بیگانه را برای او فراهم نمود. در واقع تقریباً تا پایان قرن شانزدهم میلادی نوشته های او اثر مرجع و استاندارد درحوزه فارماکولوژی به شمار می رفت و این نشانگر وسعت اطلاعات او درباره موضوع مورد بحث است. کتاب دیوسکوریدس نخستین بار در سال ۱۴۹۹ میلادی به زبان یونانی چاپ گردید.
اهمیت آثار دیوسکوریدس بسیاری از نویسندگان دیگر را بر آن داشت تا به گسترش موضوعات مورد اشاره وی یا نقد نوشته های او همت گمارند. مباحث کتابهای نوشته شده اغلب لغوی بوده، ولی بی شک کاملترین کتاب در این زمینه کتاب آی دیسکوریدس اثر پزشک ایتالیایی پی. ای . ماتیولی می باشد که در قرن ۱۶ میلادی نگاشته شده است. کتاب وی به عنوان یک اثر پذیرفته شده، جایگزین کتاب دیوسکوریدس شد. دکتر ماتیولی به نقد و تجزیه و تحلیل بیانات دیوسکوریدس پرداخت و با نامگذاری دقیق هر گیاه به رفع نارسایی ها و موارد ابهام موجود در کتاب وی و طبقه بندی مجدد گیاهان موجود در آن همت گماشت. او دراثر خود گیاهان جدیدی مانند آفتابگردان را ثبت کرد و تعداد دیگری از گیاهان خارجی ( بیگانه) مانند شاه بلوط هندی را به این مجموعه افزود.
از دیگر نویسندگان رومی می توان اسکریبونیوس لارگوس ( ۷۹ ۲۳ میلادی) ، پلینی بزرگ ، اوریباسیوس را نام برد. امروزه لارگوس را به خاطر وضع واژگانی از قبیل آنودین ( مسکن) واپیسپاتیک ( داروی باز کننده تاول) می شناسند که در فرهنگ واژگان دارویی رایج هستند، گو اینکه فعالیت او تنها در زمینه گیاهشناسی دارویی بود. اگر چه اوریباسیوس در زمینه شناخت گیاهان دارویی گامهای موثری برداشت لیکن پلینی با نوشتن اثر چند جلدی خود با عنوان " تاریخ طبیعی " بیشترین سهم را در این زمینه داشت. وی دراین اثر، دانش و اندیشه علمی زمان خود را به دقت شرح داده است. حاصل کار او که گردآوری نظریات و دیدگاههای حدود ۴۰۰ محقق آن دوران بود، هم اکنون به عنوان یکی از کتب مرجع فارماکولوژی دنیای قدیم به شمار می رود. جالینوس( ۲۰۱ ۱۳۱ م) چهره شناخته شده جامعه پزشکی است و یقیناً به عنوان پزشک بیش از دیوسکوریدس شهرت دارد . این طبیب که از اهالی پرگاموس یونان بود ، داروها را بر اساس نوعی مقیاس حرارتی طبقه بندی عامل مناسبی برای شناسایی داروی مناسب برای هر بیماری ارائه داد. وی در زمینه های مختلف علم طب تالیفاتی دارد که اهم آنها در ۱۶ جلد گرد آوری شده است . دانشمند مزبور طی یادداشتهای خود از ۴۷۳ داروی گیاهی یاد کرده است
از آغاز تمدن بشری، گیاهان نه تنها در طبخ غذاهای مورد استفاده ی انسان ها نقش مهمی داشته اند، بلکه در درمان های طبی هم همراه انسان بوده اند.
گیاه پزشکی و گیاه درمانی منشا پیدایش داروهای بسیاری از جمله داروی افدرین بوده است که از گیاه افدرا به دست آمده و یا داروی دیگوکسین که از گیاه Digitalis purpurea تولید شده است.
با پیشرفت های حاصل شده در امر پزشکی، طب سنتی و گیاه پزشکی جایگاه خود را از دست داده است، ولی در بسیاری از نقاط جهان هنوز اعتماد خاصی نسب به این گونه داروها وجود دارد.
متاسفانه به دلیل استفاده ی ناآگاهانه و خودسرانه ی برخی از مکمل های گیاهی و تداخل آن ها با بسیاری از داروها به ویژه داروهای قلبی – عروقی عوارض جبران ناپذیری هم ممکن است ایجاد شود، بنابراین در کنار تأثیرات مفید و مثبت آن ها باید از عوارض ناشی از تداخل آن ها با سایر داروها هم آگاه بود.
در جهان حدود ۱۵ میلیون نفر در معرض خطر تداخل گیاهان دارویی و داروهای پزشکی می باشند و مصرف کنندگان این گونه داروها اطلاعات کمی در مورد تداخل داروهای گیاهی با سایر داروها و عوارض جانبی ناشی از آن ها دارند.
گیاهان بسیاری وجود دارند که دارای اثرات درمانی و پیشگیری کننده از بیماری های قلبی – عروقی هستند و بر بالا بودن چربی خون، فشار خون و نارسایی قلبی از طریق ایجاد اثرات آنتی اکسیدانی، ضد لخته ای، کاهش دهنده ی فشار خون و جلوگیری از سخت شدن عروق، تنظیم ضربان قلب و گشادکنندگی عروق تاثیرگذار هستند.
داده های به دست آمده از مطالعات اپیدمیولوژیک، نقش آنتی اکسیدان ها و فلاونوئیدهای موجود در گیاهان را در بهبود سلامت قلب و عروق به اثبات رسانده اند.
از طرفی گیاهان ممکن است تاثیرات منفی هم بر عملکرد قلب و عروق داشته باشند؛ از جمله ایجاد آریتمی، فشار خون و ایجاد اثرات مشابه جریانات عصبی سمپاتیک که باعث ایجاد تداخل در فعالیت قلب می شود.
برای مثال برخی از گیاهان دارویی با داروهای ضد انعقادی تداخل پیدا کرده و باعث افزایش اثر دارو و ایجاد احتمال خونریزی می گردند. داروی وارفارین یکی از داروهای مورد مصرف در بیماری های قلبی – عروقی است که تداخل آن با گیاهان اهمیت حیاتی برای بیمار دارد.
در زیر برخی از مکمل های گیاهی که با وارفارین تداخل دارند ذکر شده است:
زنجفیل: زنجفیل یا زنجبیل از تشکیل لخته در خون جلوگیری می نماید، لذا باید از مصرف آن خودداری شود.
سیر: ثابت شده است که سیر از تشکیل لخته در خون جلوگیری می کند و باعث افزایش رقت خون می گردد.
بیمارانی که وارفارین مصرف می نمایند، نباید بیشتر از ۱ حبه سیر در روز مصرف کنند، زیرا ممکن است باعث رقیق شدن بیش از حد خون و احتمال خونریزی گردد.
چای سبز: چای سبز باعث خنثی شدن اثر وارفارین می گردد، بنابراین افرادی که چای سبز و وارفارین مصرف می نمایند باید خون خود را مرتبا چک کنند تا اثر دارو کم نشده باشد.
خیار: پوست خیار حاوی ویتامین K می باشد. تا حد امکان خیار را بدون پوست مصرف نمایید.
گزنه: برگ های گیاه گزنه دارای ویتامین K می باشند و اثر وارفارین را کاهش می دهند، بنابراین از مصرف آن باید خودداری شود.
سویا: مصرف فرآورده های لوبیای سویا و شیر سویا باعث کاهش اثر ضد لخته ای وارفارین و افزایش احتمال بروز لخته می گردد. از مصرف فرآورده های حاوی سویا خودداری نمایید.
زردچوبه و پیاز: زردچوبه و پیاز هم دارای اثرات ضد لخته ای می باشند و مصرف زیاد آن ها باعث افزایش احتمال خونریزی می گردد. مصرف ۱ عدد پیاز کوچک در روز منعی ندارد.
انبه و گریپ فروت.
گریپ فروت: در صورت مصرف مداوم آب گریپ فروت، اثر وارفارین زیاد شده و احتمال خونریزی را افزایش می دهد. در صورت مصرف وارفارین از مصرف گریپ فروت و آب گریپ فروت خودداری نمایید.
گریپ فروت در مختل شدن اثر داروهای دیگری هم نقش دارد و افرادی که از داروهای آنتی هیستامین، داروهای کاهش دهنده ی کلسترول و آرام بخش استفاده می نمایند، نیز باید از مصرف آن خودداری کنند.
انبه: مصرف فرآورده های انبه و آب و عصاره ی انبه باعث افزایش اثر ضد لخته ای وارفارین و احتمال خونریزی می گردد، بنابراین از مصرف آن خودداری نمایید.
در ادامه ی مطلب به بررسی اثرات مفید چند گیاه در سیستم قلبی – عروقی می پردازیم.
* دیژیتالیس پورپورا. تعداد زیادی از گیاهانی که حاوی گلیکوزید می باشند، دارای خاصیت تقویت کنندگی قلب هستند و باعث افزایش قدرت انقباضی قلب می شوند؛ همانند داروی دیگوکسین که از گیاه Digitalis purpurea به دست می آید و در درمان بیماری نارسایی قلبی کاربرد دارد و دوز مصرف آن باید با توجه به شرایط خاص بیمار تنظیم گردد.
همچنین افرادی که تحت درمان با دیگوکسین می باشند، باید از مصرف همزمان داروهای گیاهی چون شیرین بیان، اسفرزه، بارهنگ و جین سینگ که ممکن است باعث افزایش سمیت دیگوکسین و یا کاهش اثر آن شود، جداً خودداری نمایند، زیرا در هر دو حالت ممکن است باعث به خطر افتادن زندگی آن ها گردد.
* گیاه گل مار (Snakeroot) حاوی ترکیب آلکالوئیدی reserpine بوده و از سال ۱۹۳۱ به عنوان داروی کاهش دهنده ی فشار خون مورد بررسی قرار گرفت و یکی از اولین داروهایی بود که در مقیاس وسیع جهت درمان فشار خون، مورد استفاده قرار گرفت.
این دارو تاثیر خود را از طریق بلوکه کردن غیر قابل برگشت آمین های بیوژن مانند نوراپی نفرین، دوپامین و سروتونین در سیستم اعصاب محیطی و مرکزی اعمال می کند.
reserpine از طریق کاهش بازده قلبی، کاهش مقاومت عروق محیطی، کاهش ضربان قلب و کاهش ترشح رنین باعثکاهش فشار خون می گردد.
با عرضه ی داروهای جدید فشار خون که عوارض کمتری بر سیستم اعصاب داشتند، تولید و عرضه ی این دارو کمتر شد.
* گیاه چهار کاسبرگی (Stephania tetrandra) در طب چینی به عنوان داروی کاهش دهنده ی فشار خون مورد استفاده بوده است.
تتراندرین آلکالوئیدی است که از این گیاه به دست می آید و اثری مشابه وراپامیل(داروی کاهنده فشار خون) دارد.
استفاده ی خودسرانه از این گیاه ممکن است باعث ایجاد عوارض جانبی مانند جهش ژنی و مشکلات سیستم ایمنی شود.
* گیاه سرخ ولیک یا زالزالک (crataegus hawthorn) جهت درمان آنژین صدری(درد قفسه سینه) موثر تشخیص داده شده است.
برگ ها و گل های این گیاه حاوی ترکیبات فعال بیولوژیکی مانند پروسیانین های اولیگومریک، فلاونوئیدها و کاتشین ها می باشند.
همچنین دارای خواص آنتی اکسیدانی هستند و از تشکیل ترومبوکسان A2 (ترکیب موثر در ایجاد لخته) هم جلوگیری می کنند.
به علاوه مانع افزایش کلسترول، تری گلیسیرید و LDL شده و از پیشرفتآترواسکلروز، تجمع کلسترول در کبد(از طریق تجزیه ی آن به اسیدهای صفراوی) و سنتز کبدی کلسترول جلوگیری می نمایند.
* ریشه و دانه گیاه جینکوبیلوبا(ginkgo biloba) در طب چینی استفاده های زیادی داشته است، ولی استفاده از آن در طب نوین از قرن بیستم آغاز شده است.
فلاونوئیدهای موجود در جینکوبیلوبا باعث کاهش نفوذپذیری سرخرگ ها می شوند. همچنین دارای خاصیت بلوکه کردن رادیکال های آزاد بوده و ترپن های موجود در آن مانند جینکولوئیدها از فعالیت فاکتورهای فعال کننده پلاکتی جلوگیری می نمایند.
به علاوه ثابت شده است که باعث کاهش مقاومت عروقی و بهبود جریان خون بدون تاثیر بر فشار خون می گردند.
همچنین تاثیرات مثبت آن بر خستگی، بهبود حافظه و خلق و خو به اثبات رسیده است.
* برگ های گیاه رزماری باعث افزایش جریان خون، کمک به هضم غذا، بهبود خلق و خو و افزایش انرژی می شوند.
تحقیقات زیادی در مورد اثر آنتی اکسیدانی ترکیبات دی ترپنوئید آن مخصوصا کارنوزیک اسید و کارنوزول صورت گرفته است. همچنین از تولید سوپر اکسیدها جلوگیری می کند.
روغن های معطر آن نیز دارای اثرات ضد میکروبی بوده و پیگمان های آن باعث نفوذپذیری عروق می شوند.
در کنار افزایش مصرف داروهای گیاهی، باید اطلاعات مفیدی هم در خصوص تداخلات این گونه مکمل ها با داروهای مصرفی در اختیار بیماران قرار گیرد تا از عوارض احتمالی تداخلات آن ها که گاهی بسیار حیاتی می باشند، جلوگیری گردد.
در پایان به بیماران قلبی که از داروهای ضد انعقادی چون وارفارین و یا داروی دیگوکسین استفاده می نمایند، توصیه می شود با توجه به حیاتی بودن این داروها برای آن ها، از مصرف هر گونه داروی گیاهی همراه با آن ها جداً خودداری نمایند.
