عطاری - طب سنتی - زالو درمانی - گیاهان دارویی - گیاه درمانی

به رسمی ترین سایت طب سنتی ایران خوش آمدید

عطاری - طب سنتی - زالو درمانی - گیاهان دارویی - گیاه درمانی

به رسمی ترین سایت طب سنتی ایران خوش آمدید

سیر تاریخی و علمی حجامت در تمدن بشری(2)



سیر تاریخی و علمی حجامت در تمدن بشری(2)


 اما از بعد علمی طی سالهای اخیر و بدنبال تجدید حیات حجامت به عنوان یک شیوه درمانی ، پزشکان و متخصصان متعددی درمورد آن تحقیق و اظهار نظرکرده اند که در اینجا تنها دو مورد به عنوان نمونه ذکر می شود :


1 - نقش حجامت در درمان عوارض جانبازان شیمیایی :
آقای دکتر کدیور فوق تخصص در جراحی قلب و عروق می گوید :
((خود من در موقع جنگ ایران و عراق در سال 1363 در مجروحین عزیز شیمیایی شده با گاز خردل وادم حاد ریوی و تورم شدید نسوج اندام مختلف ، عمل حجامت را توام با انداختن زالو به اعضاء‌ مبتلا ، در چند بیمار آلوده به سم خردل و کلر به کار بردم و نتیجه موفقیت آمیز بود . در جنگ ویتنام نیز در مجروحین و مبتلایان به ادم حاد ریوی حاصل از مصرف Agent orange = Dioxins عمل حجامت و فلبوتوبی نجات بخش بوده و شخصاً درچند بیمار مبتلا به ادم حاد ریوی به کار بردم .))


2 - تحقیقات جدید حجامت در آلمان :

یوهان آبل (johann Abele ) پزشک آلمانی در کتاب خود با عنوان (( حجامت شیوه درمان آزمون شده)) که در سال 1997 چاپ شده در مورد حجامت می گوید:
(( من اعتقاد راسخ دارم که نه تنها امروز بلکه برای همیشه ،‌ امر حجامت را در درمان بیماریها نباید نادیده گرفت . حجامت پدیده ای است که دخالت در خود تنظیم کردن کار و عملکرد بدن انسان دارد. امری که هرگز با روش های دیگر نمی توان آن را جایگزین کرد ... مطالعات ما نشان می دهد که در آلمان می توان 75 درصد بیماریها را با شیوه های درمان طبیعی از جمله حجامت مداوا کرد . )) وی در کتاب خود از بیمارانی نام می برد که تنها با یک بار حجامت بیماری چندین ساله شان بهبود یافته است و می افزاید :
(( جان کلام این است که چگونه می توان شیوه درمانی که قادراست درکوتاهترین زمان ، بدون عوارض سوء جانبی و هزینه گران و وقتگیر باعث بهبود در یک مرحله شود را به این علت که متعلق به دوران قرون وسطی است نادیده گرفت و از کاربرد آن صرفنظر کرد ؟ )) وی ضمن مقایسه حجامت با سایر روش های درمانی اظهار می دارد :
(( پزشکی که با اثرات و کاربرد بادکش و حجامت در درمان بیماریهای گوناگون آشناست، در برخورد با هر نوع بیماری بدون تردید ،‌ ابتدا در اندیشه انجام حجامت است و بعد درمانهای دیگر زیرا در عمل و در شرایط امروزی و با تعدد مراجعات ثابت شده که بادکش و حجامت آسانترین و سریع ترین روش درمان است )) .

یوهان آبل در کتاب خود به بررسی و تحقیق در مورد اثرات حجامت در مواضع مختلف بدن پرداخته است که در این قسمت بطور خلاصه به بیان برخی از نتایج تحقیقات وی می پردازیم :

الف ـ حجامت در ناحیه سه گوشه شانه : از این ناحیه تمامی آسیب و التهابات ناحیه سر را می توان معالجه نمود . همچنین حجامت در این نقطه موجب درمان التهاب حلق و عفونت لوزه می شود . حجامت در این ناحیه برای درمان Epicondilitis و درد و تورم مفاصل کلاویکولار موثر است و موجب تسریع گردش خون در غده تیروئید می شود... کسانی که دچار افسردگی بوده خلق و خوی مساعدی ندارند را باید در این ناحیه تحت ماساژ و بادکش قرار داد.
فردی که بمدت چهار هفته دچار Tonsilitis و اکستراسیستول بود و با توجه به مصرف قابل ملاحضه ای از آنتی بیوتیک ها مداوا نگردیده بود ، یک روز بعد از حجامت در این ناحیه ، به آرامش و بهبودی قلب خود دست یافت و یک هفته پس از آن ، عفونت وی برطرف شد.

ب ـ ناحیه صفرا و کبد :
حجامت در این ناحیه عبور صفرا در مسیر خود را تسهیل می کند و در مورد سندروم post cholecystectomy سریعا موجب بهبودی می شود که کمتر روش درمانی با حجامت از این نظر قابل مقایسه است. حجامت دراین ناحیه همچنین اثرات درمانی بر آب مروارید و سینوزیت مزمن دارد .

ج ـ ناحیه ریه :
حجامت در این ناحیه موجب تسهیل گردش خون ریوی و آسان شدن عملکرد قلب راست شده و در مواردی مثل برونشیت، آسم و نیز عفونت ریه موثر است. کسانیکه دچار عفونتهای ریه هستند با حجامت مداوا می شوند . تجربیات Bochmann-Hufeland حاکی از موثر بودن حجامت در مبتلایان به پنومونی با تب بالا می باشد .

د ـ ناحیه کلیه و مثانه :
بعد از حجامت ناحیه صفرا مهمترین نقطه برای پاکیزه کردن بدن از مایعات مضر ، این ناحیه است . حجامت در این ناحیه انسداد در لوله های گلومرولار و استاز عروقی را برطرف می سازد و در نتیجه بیماریهای کلیه و بسیاری از بیماریهای مرتبط با عملکرد کلیه ها درمان می شوند. برخی دیگر از اثرات درمانی حجامت در این ناحیه عبارت است از : اکلامپسی، آسم و داغ شدن بدن هنگام یائسگی.

ه ـ ناحیه لگن خاصره کوچک و تخمدانها : برخی از اثرات حجامت در این ناحیه عبارتست از : تنظیم سیستم مثانه و کیسه صفرا ، تقویت جریان خون در لگن کوچک و تقویت غدد جنسی ، بهبود آرتروز کمر ،‌ باسن و زانو ،‌ درمان ناراحتی های دوران یائسگی ، فشار خون بالا ، دیسمنوره و آمنوره، بیماریهای پروستات ، هموروئید و ...

و ـ ناحیه کنترل فشار خون بالا :
حجامت در این نقطه برای رفع درد کمر و فشار خون بالا مطلوب است. معمولا فشار خون بین 30-10 میلیمتر جیوه کاهش می یابد و برای ماهها بدون تغییر می ماند لذا از میزان داروی مصرفی بیمار میتوان کاست. همچنین با انجام حجامت در این ناحیه معمولاً سرگیجه ، وزوز گوش و مشاهده اجسام فنری در جلوی چشم رفع می شوند.
دکتر یوهان آبل در کتاب خود همچنین به بیان و توضیح موارد متعددی از بیماران که با حجامت درمان شده اند پرداخته که توضیح همه آنها در اینجا میسر نمی باشد و علاقمندان می توانند به ترجمه این کتاب مراجعه کنند.


سوال بزرگ تاریخی :
حال این سوال مطرح است که اگر واقعا طب سنتی روش موثری برای درمان بسیاری از بیماریهاست چرا به یکباره ترک شده است ؟ آیا مردم نسبت به گنجینه علمی خود دچار فراموشکاری شده اند یا برنامه خاصی برای نابودی آن اجرا شده است ؟ مطالعه کتاب « تاریخ طب در ایران» که نوشته دکتر سیریل الگود پزشک سفارت انگلیس در دربار قاجار است حقایق تلخی را بر ما روشن می کند . با خواندن این کتاب متوجه می شویم که استعمار اولین بار به وسیله طب خود وارد این مملکت شد و حذف طب سنتی بنا به اعتراف سیریل الگود و سایر مورخین و اطبای غربی حرکتی خزنده بود که طی دهها سال تلاش و برنامه ریزی بی وقفه حاصل شد و جهت این حرکت نیز از بالا به پائین بود یعنی ابتدا شاهان و شاهزادگان را متقاعد کردند ، بعد راه آموزش طب سنتی را مسدود و در نهایت مردم را مجبور به روی آوردن به طب شیمیایی کردند . سیریل الگود در کتاب خود می گوید :
« مبارزه با طب سنتی از زمان شاه عباس صفوی که مقارن با ورود کمپانی هند شرقی به ایران بود ، در دستور کار قرار گرفت لیکن به علت مقاومت مردمی هیاتهایی که در زمان صفویه به ایران می آمدند توفیقی به دست نیاوردند . »
پزشک کمپانی هند شرقی در آن زمان فردی بود به نام Fryer وی در مورد این ناکامی می گوید :
« اینها اصلا عادت ندارند با مطالعات و تحقیقات جدید پیشرفت کنند و از این جهت با همان تعصبی که به مقدسات متمسکند ، به اصول طب خود چسبیده اند . »
این سخنان علاوه بر اینکه عصبانیت این پزشک از اعتقاد مردم به طب خود را نشان میدهد ، بیانگر شدت اعتقاد مردم آن زمان به طب سنتی در حد باورهای مذهبی میباشد . آیا اگر مردم که طبیعتا همیشه به سلامتی خود علاقمندند از طب سنتی خود نتیجه نمی دیدند و از آن راضی نبودند چنین به آن پایبندی نشان می دادند ؟
بعد از دوران صفویه به دوران قاجار میرسیم . سیریل الگود در ادامه کتاب خود می گوید :
« ویژگی مهم دوران قاجار انتقال طب ابن سینا به طب هاروی و پاستور بود . هیاتهای نمایندگی که در این زمان به ایران می آمدند اغلب پزشک بودند و به این ترتیب طب غربی به ملایمت و آهستگی در سنگرهای طب سنتی نفوذ کرد . »

از این سخنان خزنده بودن و اینکه این حرکت یک حرکت جنگی و به قصد غلبه و تسلط فرهنگی بوده است روشن می شود . واضح است که برای غلبه بر یک ملت باید آن را نسبت به داشته های خود دچار خود باختگی کرد و کدام خود باختگی از این بالاتر که یک ملت بپذیرد که برای حفظ سلامتی و درمان خود محتاج به بیگانگان است ؟ پس وقتی در این سنگر تسلیم شود سایر سنگرها را راحت تر تخلیه می کند و دقیقا به همین علت است که هیاتهای نمایندگی غربی که به ایران می آمدند عمدتا از میان پزشکان انتخاب می شدند .


سیریل الگود زمانی این اعترافات را می گوید که اهداف استعمار در این مورد کاملا پیاده شده و کار از کار گذشته است وی اظهار می دارد :
« بدیهی است که اکنون دور نمای طب به نحو محسوسی تغییر یافته بود . 50 سال آموزش بوسیله اساتید خارجی نسلی را پدید آورده بود که دید آنها کاملا با پدرانشان متفاوت بود . این نفوذ فرهنگ غربی به وسیله هیاتهای پزشکی در مراکز مختلف کشور تقویت شده بود و بزرگترین افتخار و اعتبار را در این مورد باید به این هیاتها داد. »
سیریل الگود آنگاه وضع قانون منع طبابت سنتی را به عنوان آخرین میخ تابوت ابن سینا معرفی کرده میگوید :
« در سال 1911 وضع قانون طبابت بر اساس دیپلم و مدرک صورت گرفت که می گفت : هیچکس در هیچ نقطه از ایران حق اشتغال به هیچ یک از فنون طبابت را ندارد مگر اینکه از وزارت معارف اجازه نامه گرفته یا تصدیق نامه از ممالک خارجه داشته باشد .
بدین ترتیب آخرین میخ تابوتی که حاوی جسد مرده طب سنتی بود کوبیده شد . سمت معلمی طب ابن سینا نیز منسوخ شد . تمام این اصلاحات نشان میداد که با سپری شدن دوره مجریان طب رازی و ابن سینا ، روشهای طبی منسوب به آنان نیز محکوم به فنا گردیده است . رسم دیرینه خدمت شاگردی نیز از بین رفت و حکیم ها دیگر نمی توانستند شاگردانی به سوی خود جلب و معلومات و تجربیات عملی خود را به آنها منتقل کنند . تمامی این پیشرفتها به وسیله سیاست اروپا به شدت کنترل می شد . »
ملاحظه می کنید که اصلا صحبت از یک حرکت علمی و یک جایگزینی منطقی در کار نیست و اصلا تحقیق و بحثی در تاریخ نمی بینیم که مقایسه ای میان طب رایج و طب سنتی انجام و رای به برتری طب رایج داده باشد .
آری این بود مختصری از حادثه نامیمونی که بر سر طب سنتی ما و مخصوصا حجامت رفته است و حجامت از آنجائیکه درمانی بدون داروست و هیچ وابستگی به خارج ندارد ، بیش از سایر روشهای درمان در طب سنتی مورد عناد و ستیزه جویی قرار گرفته و می گیرد .
علاقمندان جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانند به منابعی که معرفی شد مراجعه کنند .
در پایان ، لازم به ذکر است که ما منکر پیشرفتهای پزشکی رایج در زمینه جراحی ، ارتوپدی ، ابزارتشخیصی و خلاصه آنچه به مدد تکنولوژی و مهندسی پزشکی حاصل شده است نیستیم بلکه بحث بر سر این است که طب رایج در درمان بیماریهای مزمن « Chronic Disease» ناکام مانده و روز به روز این ناکامی ها و عوارض استفاده طولانی مدت از داروهای شیمیایی بیشتر رخ می نمایاند .

در چنین شرایطی احیاء طب سنتی یک ضرورت است که به قول سعدی :

کهن جامه خویش پیراستن
به از جامه عاریت خواستن

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله : در شب معراج وقتی به آسمان هفتم صعود کردم هیچ ملکی از ملائک از من گذر نکردند مگر اینکه گفتند ای محمد حجامت کن و امتت را به حجامت کردن و خوردن سیاهدانه امر بفرما . تفسیر المیزان سوره اسراء آیه 1

پیامبر اکرم اکرم صلی الله علیه و آله : آنقدر جبرئیل در مورد حجامت به من سفارش کرد که فکر کردم مبادا واجب است . ( بحارالانوار ج 62 ص 126)


منابع : Reference
1- johann Abele,Daschropfen.Eine Be Wahrte Heil Methode , 1997
2 ـ جزایری غیاث الدین ، زبان خوراکیها، انتشارات امیر کبیر ، 1354
3 ـ ابن سینا ، قانون در طب ، ترجمه عبدالرحمن شرفکندی ج اول
4 ـ محقق مهدی ، تاریخ پزشکی در اسلام و ایران ، انتشارات سروش 1374
5 ـ پایان نامه دکتر رضا منتظر با عنوان مقایسه ترکیب بیوشیمیایی خون وریدی با خون حجامت ، دانشگاه شهید بهشتی شماره 7522
6 ـ جرجانی سید اسماعیل ، ذخیره خوارزمشاهی ، انتشارات انجمن آثار ملی
7 ـ پولاک یا کوب ادوارد ، ایران و ایرانیان ، انتشارات خوارزمی، 1361
8 ـ خیراندیش حسین، حجامت از دیدگاه اسلام ، انتشارات اسلامی ، چاپ اول 1377
9 ـ طباطبائی علامه ، تفسیر المیزان ترجمه سید محمد باقر موسوی
10 ـ زکریای رازی ، جدری و حصبه
11 –الگود سیریل ، تاریخ پزشکی ایران ، انتشارات امیر کبیر ، 1371

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد